Tegendenkers
Zij zien het leven soms als een geschenk of stellen dat het uitvoeren van euthanasie door de arts immoreel is. Dat het debat omtrent euthanasie inmiddels complex is geworden werd duidelijk tijdens de vijfde aflevering van de serie Tegendenkers, waarin Denker des Vaderland Hans Achterhuis in discussie ging met schrijver en filosoof Ton Vink.
Achterhuis schreef in de jaren negentig een pamflet waarin hij stelling nam tegen 'de maakbare dood'. Zijn voornaamste bezwaar is de last die euthanasie op de schouders van artsen legt. Daarmee splitst de vraag zich in twee delen op: enerzijds een vraag over de moraliteit van zelfdoding, anderzijds een vraag over de hulp hierbij. Zowel Achterhuis als Vink zijn van mening dat, daar waar dat mogelijk is, de arts niet de uitvoerende persoon van de euthanasie zou moeten zijn.
Vink pleit ervoor dat de regie in handen is van degene die wil sterven, zo blijkt ook uit de ondertitel van zijn binnenkort verschijnende boek: 'Een zelfbezorgde goede dood onder eigen regie.' De rol van de arts wordt hierbij veel meer begeleidendin plaats van leidend. Met de mogelijkheid tot zelfeuthanasie, in tegenstelling tot artseneuthanasie, valt het belangrijkste bezwaar van Achterhuis weg.
Volgens Vink moeten aan beide vormen van euthanasie twee vragen worden gesteld: is er zorgvuldig gehandeld? En was er sprake van een 'goede dood'? Toetsingscommissies over euthanasie stellen echter alleen de eerste vraag, maar de tweede vraag is wel degelijk belangrijk. Een belangrijke drijfveer achter het mogelijk maken van zelfdoding is namelijk het idee dat dit leidt tot een goede dood, of ten minste een betere dood. De invulling van een goede dood kan per individu verschillen, maar 'niet in gedwongen eenzaamheid' en 'waardig en met rust en overgave' zijn elementen die daar waarschijnlijk bij horen.
Een discussie over zelfbeschikking gaat al snel over de autonomie van de wil. Wat is de invloed van externe invloeden? Hoe goed kennen wij onszelf eigenlijk? De onomkeerbaarheid van de zelfdoding geeft nog eens extra gewicht aan deze vragen. Vink wijst er echter op dat veel keuzes in het leven onomkeerbaar zijn, zoals bijvoorbeeld het stichten van een gezin. Ook deze keuze bepaalt je levensloop definitief, maar bij zo'n keuze heeft de burger volledige zelfbeschikking.
Uiteindelijk gaat het erom binnen de situatie van overgave een keuze te maken en 'dan is er maar één persoon die daarover mag beschikken, en dat is die persoon zelf', aldus Vink.
Kijk deze Tegendenkerslezing hier terug. Volgende maand op 18 februari gaat Hans Achterhuis in discussie met Yernaz Ramautarsing over het kapitalisme.
