De Uithofdebatten
Dit zei studentendecaan van de HU Marlies Strieder in haar inleiding van het Uithofdebat 'Hoger onderwijs voor weinig'. Weinig in de zin van studentenaantallen, maar niet voor weinig geld, want studeren zit er voor velen niet meer in als de kabinetsplannen doorgaan. Door het wetvoorstel Studeren is investeren dat maandag in de kamer besproken wordt, is voor velen een toekomst als student onzeker. De basisbeurs in de masterfase wordt een lening, het recht op het studentenreisproduct wordt ingekort en deeltijdstudies worden niet meer vanuit de overheid gefinancierd. Wat heeft dit voor consequenties? Hoe zit het met het breed gedragen maatschappelijk ideaal van 'hoger onderwijs voor velen'? Of is studeren straks alleen nog maar voor de rijken?
Geen goedkope kenniseconomie
Aan de hand van verschillende stellingen debatteerden Frank Steenkamp, Max Patelski en Paul van Soest over de toekomst van het studeren. Het wordt volgens Patelski, bestuurslid van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), minder aantrekkelijk om een master of deeltijdstudie te doen door de maatregelen die het kabinet wil nemen. Volgens Frank Steenkamp, hoofdredacteur van de Studiekeuzegids, roepen de nieuwe maatregelen verkeerd gedrag op. Een opleiding mag best wast kosten, alleen mag je dan wel weten wat je krijgt. Het probleem zit volgens hem in het feit dat studeren duurder wordt, maar het onduidelijk is wat je voor je ervoor ontvangt en wat de echte waarde van de opleiding is.
Ook onder middelbare scholieren is er veel onduidelijkheid over wat ze in de toekomst willen doen en mogen verwachten, aldus Paul van Soest, leraar Aardrijkskunde in het voortgezet onderwijs en lid van de Centrale Medezeggenschapsraad van de Hogeschool Utrecht. Meteen gaan studeren na het halen van de middelbare school diploma is risicovol, zeker wanneer er minder tijd en financiële ruimte is om een opleiding af te ronden. Niet iedereen heeft ouders die garant kunnen staan als het studeren misgaat.
Meer betalen, slechter perspectief
Steenkamp constateerde tijdens het debat een tweeledig probleem. Ten eerste wordt er niet rationeel gekeken naar de kosten van en studie. Uiteindelijk betaalt de langstudeerder zich namelijk echt wel terug. Nu bezuinigen op hoger onderwijs is dus dom aangezien het de kwaliteit van de afgestudeerden niet ten goede komt, zeker niet als we tot de top vijf beste kenniseconomieën willen horen. Ten tweede is de kwaliteit van het product dat het hoger onderwijs aanbiedt niet transparant. Volgens Steenkamp ligt een deel van de verantwoordelijkheid bij de onderwijsinstelling. Deze is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleiding en het toekomstperspectief dat het diploma met zich meebrengt. Meer betalen voor een slechter toekomstperspectief is niet de bedoeling. En meer betalen leidt niet tot kwaliteitsverbetering in het onderwijs. De werkloosheid onder academici is hoog en als ze dan ook nog een 'shitopleiding' hebben genoten gaat dat niet de goede kant op, aldus Steenkamp.
Daarnaast stelde Van Soest dat het kabinet de regels verandert tijdens de wedstrijd, iets wat velen als 'oneerlijk' ervaren. Door de kans op een hoge studieschuld zullen sommigen niet gaan studeren. Is dit een wenselijk effect van de wetswijziging? Daarnaast wordt het minder aantrekkelijk om bijvoorbeeld een bestuursjaar te doen of naar het buitenland te gaan. De kans op uitloop is daardoor groter en financieel gezien dus een risico.En dat terwijl dat soort activiteiten door werkgevers juist als een waardevolle aanvulling op het cv worden gezien.
De toekomst van het studeren
Vaak draait het in de discussie rondom het nieuwe wetsvoorstel om geld. Geld dat gezien de bezuinigingen hard nodig is. Er zou volgens alle drie de sprekers echter meer op een inhoudelijke manier gekeken moeten worden naar het verhaal. Alle jongeren zijn straks namelijk hard nodig.
Vroeger zag het er ook niet al te rooskleurig uit, aldus Patelski. Volgens hem kunnen we zeker iets doen door bijvoorbeeld door te gaan met bijvoorbeeld deeltijdstudies. Wil je het hele debat terugzien? Kijk dan hier.
