Reality check
Er is vaak angst voor nieuwe technologie: we zouden er dommer van worden, sociaal apathisch of het maakt ons tot een privacyloze slaaf van de technologie (zie bijvoorbeeld de Privacyrede van Hans Schnitzler). Op de een of andere manier hebben technologische uitvindingen vaak een negatieve bijsmaak. Technologie zou een te grote rol in het 'echte' leven spelen.
De werkelijkheid is echter veel genuanceerder, aldus dr. Michiel de Lange (Nieuwe Media Studies, UU). In zijn lezing 'Leven in een hybrid reality' stelt De Lange dat de stad een smart city is geworden: één grote mengelmoes van digitale en fysieke realiteit. Subtiel en redelijk onzichtbaar speelt zich in elke stad een digitaal leven af waar we inmiddels erg afhankelijk van zijn. Hoe heeft technologie het leven in de stad veranderd en hoe zorgen we ervoor dat de mens centraal blijft staan?
De slimme stad
Als je trein onverhoopt uitvalt en je moet toch op je bestemming zien te komen kijk je al snel op je smartphone of op de digitale borden op het station. Als blijkt dat de komende uren geen treinen meer rijden kun je door je contactenlijst scrollen om te kijken of iemand van je vrienden beschikbaar is om je wachttijd mee te slijten. Via Yelp zoek je naar een leuk koffiebarretje in de buurt, waar je vervolgens met je GPS heen navigeert. Aldaar stuur je nog snel een e-mailtje voor je werk. En als je geen zin hebt om op de trein te wachten neem je toch gewoon een Uber?
De stad bestaat tegenwoordig uit veel meer dan alleen bakstenen, asfalt, verkeer en een hoop mensen. Het dagelijkse leven in de moderne stad is inmiddels volledig geïntegreerd in een ingenieuze digitale wereld. En die zit niet volledig willekeurig in elkaar. Veel technologie is er op gericht om processen in de stad soepeler te laten verlopen (denk aan slimme software voor stoplichten) of technologie om het milieu zo min mogelijk te belasten. De smart cityheeft gevolgen voor de manier waarop we ons dagelijks leven leiden.
Veranderingen in elk domein
De opkomst van technologie in de stad heeft invloed gehad op vrijwel alle aspecten van ons leven. Michiel de Lange signaleerde veranderingen op vijf domeinen: wonen, werk, reizen, vrijetijdsbesteding en ons sociale leven. Tegelijkertijd zijn de grenzen tussen deze domeinen steeds vager geworden. Werk neem je makkelijk mee naar huis en je sociale leven hou je ook bij terwijl je in de trein zit. Ook de invulling van onze vrije tijd is veranderd met de komst van spelletjes op je telefoon en het grote aanbod aan activiteiten op het digitale platform. Daarbij kunnen sociale afspraken op een veel spontanere manier tot stand komen.
Volgens De Lange is het kenmerkend voor deze tijd dat gewone burgers de stad 'schrijven' in plaats van alleen 'lezen'. Het is niet meer alleen aan de professionals om een stad in te richten. Met de komst van apps zoals Yelp, Iens, Uberen Airbnbkan iedereen actief bijdragen aan de inrichting van de stad. We bepalen meer dan vroeger gezamenlijk wat goede restaurants zijn en waar je als toerist moet slapen. Zo geven we richting aan het gedrag in de stad.
De mens centraal
Kortom, de mens is niet meer alleen van vlees en bloed, hij heeft er ook een digitale schaduw bij gekregen. Dit kan negatief worden opgevat. Onze digitale identiteit bestaat in honderden databases, al is het alleen maar zodat onze vaste supermarkt ons persoonsgerichte advertenties kan sturen. Toch blijft privacy een heikel punt. De mogelijkheid om anoniem te kunnen leven in een stad lijkt verleden tijd, terwijl dit sommige mensen in de stad juist aantrekt volgens De Lange. Ook is de stad een stuk voorspelbaarder geworden: gaan we nu niet allemaal naar dat zelfde leuke restaurant, omdat het zo goed wordt beoordeeld op Iens?
Uiteindelijk is de smart city er vooral voor de burger, denkt De Lange. Het gaat om het creëren van een aantrekkelijke, efficiënte plek waar mensen in gezondheid kunnen wonen en werken. Via apps en hun online leven laten mensen hun stem meer en gemakkelijker horen. De inspraak van burgers bij het inrichten van de stad wordt dankzij al die nieuwe technologieën alleen maar groter.
Kijk hier de gehele lezing van dr. Michiel de Lange terug.
