Deze zomer verschijnt de blogserie 'schoonheid' ter voorbereiding op de lezingenreeks 'Ware Schoonheid' dit najaar.
Niet in elk gebouw voelen we ons prettig. Misschien ken je het: het kille en akelig gevoel dat je bekruipt als je loopt in een rechthoekig, koud en kleurloos gebouw zonder versieringen, dat bestaat uit enkel een stalen frame. Je wilt er weg en wel meteen! In de twintigste eeuw zijn tal van dergelijke gebouwen gebouwd onder het motto 'Form Follows Function', met in het achterhoofd dat ornamenten, kleuren en bijzondere vormen overbodig zijn. Ze voegen immers niks toe aan de functie van het gebouw. Toch? Maar je voelt je er niet fijn bij, dus de schoonheid van architectuur heeft wel invloed op onze gezondheid en ons geluk en gestel. Heeft het ook invloed op gehele organisaties en bedrijven? Moeten we dan betonnen kale gebouwen verbannen en teruggrijpen op de ornamentele gebouwen uit het verleden?
Sick building syndrome en bewegingsarme obesogene omgeving
De aan de Rijksuniversiteit Groningen verbonden econoom dr. M.P. Mobach onderzocht de invloed van gebouwen op organisaties en bedrijven, maar ook op de gezondheid en het geluk van individuen. Hij concludeert dat gebouwen de gezondheid van mensen beïnvloeden en dat het exterieur, interieur, materiaalgebruik en de luchtdoorlating in het gebouw kan leiden tot het sick building syndrome en een bewegingsarme obesogene werkomgeving. Maar met een doordacht gebouw kunnen organisaties hun prestaties verbeteren. De oplossing voor het probleem ligt volgens Mobach in de toepassing van een specifieke techniek bij het ontwerpen van gebouwen: het virtuele theater. Met architectuurvisualisatie in een virtueel theater kan door medewerkers van het bedrijf dat zich in het gebouw vestigt alvast het gevoel worden ervaren wat een bepaald ontwerp teweeg zou brengen. Ook kan het ontwerp op dat moment heel gemakkelijk worden aangepast.
Vluchten naar het verleden
De Zwitsers-Britse filosoof Alain de Botton is van mening dat mensen zich beter voelen in een mooi huis. Maar wat is een mooi gebouw dan? Waar moet een gebouw aan voldoen om als mooi gezien te worden? Volgens De Botton zetten we ons tegenwoordig af tegen de functionele architectuur van de twintigste eeuw. Dit doen we alleen op de verkeerde manier. In plaats van een eigen stijl te creëren die bij ons tijdperk hoort, grijpen we terug op de bouwstijlen uit het verleden (vooral van voor de industriële revolutie), omdat we een nostalgisch gevoel willen opwekken. Ons interieur is tegenwoordig modern met moderne technologie als computers en televisies, maar het exterieur van een huis is ontworpen in een bouwstijl uit het verleden. Volgens De Botton ontvluchten we hierdoor de realiteit, omdat de wereld te slecht, bruut en te technologisch wordt. We willen terug naar het verleden. Vluchten zorgt echter niet voor geluk. De Botton is van mening dat onze gebouwen juist het beste van onze tijd en ons land moet laten zien. Gebouwen behoren onze eeuw te reflecteren. Daar creëer je echte schoonheid van een gebouw mee en zorg je voor het echte geluk van mensen.
Bath en Dubai: objectief en subjectief
Schoonheid staat tegenwoordig onder aan de lijst met prioriteiten. We zijn het ook niet eens over smaak, terwijl daar vroeger wel eenheid over was. Kijk bijvoorbeeld naar het stadje Bath in Engeland dat grotendeels is gebouwd in één bouwstijl en altijd immens populair is geweest. Er is geen objectieve schoonheid meer, schoonheid is subjectief geworden volgens Alain de Botton, te zien aan de eclectische stad Dubai waar in elke bouwstijl kan worden gebouwd. Daarom kan De Botton niet zeggen wat precies mooi is en waar mensen gelukkig van worden. Wat mooi is, is voor iedereen anders en over smaak valt niet te twisten.
Schoonheid bepaalt hoe we ons voelen. Het bepaalt ons geluk en ons gestel. Het zorgt ook voor betere prestaties. Maar schoonheid is minder belangrijk geworden volgens Alain de Botton en hij kan niet zeggen hoe we onze huizen precies moeten bouwen om gelukkig te worden, omdat schoonheid niet meer objectief is, maar juist subjectief. Maar hoe kan dat eigenlijk? Als we kijken naar de kunst zien we namelijk dat bepaalde kunstenaars door iedereen wordt uitgeroepen als 'de groten'. Waarom heeft iedereen op dat gebied dezelfde mening? Daarover volgende week meer.
Meer weten over architectuur? Bekijk dan de lezingenserie over Rietveld.
Vorige blogs:
