Utrecht science
Artsen zijn zakkenvullers, de zorgverzekeraars vragen veel te hoge premies, en verschillende incidenten laten zien dat het aan de kwaliteit en veiligheid in bijvoorbeeld ziekenhuizen ook nog wel eens schort. Met de zorg zijn daarnaast hoge kosten en grote belangen gemoeid – in Nederland geven wij er met z'n allen ongeveer 11 procent van het bruto nationaal product aan uit! Prof. dr. Peter Groenewegen, directeur van het Utrechtse onderzoeksinstituut NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg), gaat in zijn lezing bij Studium Generale in op de grootste uitdagingen waar de Nederlandse gezondheidszorg de komende jaren voor staat.
Groeneweg ziet ten aanzien van de ontwikkeling van de zorgvraag in de komende jaren een duidelijke invloed van maatschappelijke en demografische ontwikkelingen. Door vergrijzing zal het aantal mensen dat zorg nodig heeft stijgen. Ook het type zorg verandert hierdoor; oudere mensen hebben een grotere kans op meerdere chronische aandoeningen. Ten slotte zullen verwachtingen ten aanzien van de zorgverlening stijgen. Mensen raken beter geïnformeerd, hoger opgeleid en mondiger.
Soortgelijke ontwikkelingen zorgen ook voor veranderingen aan de aanbodkant. Zo is nu al het aantal vrouwen dat geneeskunde studeert hoger dan het aantal mannen. Daarnaast zorgt de steeds diverser wordende zorgvraag voor vakinhoudelijke specialisatie. Dit soort ontwikkelingen zullen moeten worden vertaald naar de organisatie en het beleid in de gezondheidszorg. Vrouwelijke artsen zullen immers anders werken dan mannelijke artsen en door de verdergaande specialisatie wordt communicatie tussen deze specialisaties steeds belangrijker.
Twee andere uitdagingen hangen met bovenstaande ontwikkelingen samen. Door de steeds mondiger wordende burger, maar ook de invloeden van bijvoorbeeld de ingevoerde marktwerking, blijft het prioriteit om te blijven waken voor patiëntgerichte zorg. Het gaat hierbij niet alleen om de kwaliteit van de zorgverlening zelf (is de operatie geslaagd?; is de juiste medicatie toegediend?), maar ook om bijvoorbeeld om de communicatie in de spreekkamer. Een juiste houding kan de patiënt op zijn gemak stellen. Daarnaast zal ook de governance-structuur aangepast moeten worden op al deze ontwikkelingen. Door de juiste incentives in het systeem in te bouwen kan hierdoor een antwoord worden gevonden voor de uitdagingen waar de gezondheidszorg voor staat.
Het NIVEL, dat als onderzoeksinstituut een onafhankelijke positie heeft in het domein dat zij bestudeert, heeft de taak op zich genomen om de uitdagingen te schetsen en mogelijke oplossingen aan te dragen. Of zij daadwerkelijk impact heeft? Daar is Groenewegen eerlijk in: dat weet je nooit. De kennis is in ieder geval aanwezig; anderen, zoals bestuurders en andere stakeholders zullen de stap 'tussen plan en praktijk' moeten maken.
Kijk hier de lezing van prof. dr. Peter Groenewegen in de serie Utrecht Science terug.
