Nano is groot
Een zwaar beroep, maar ook een ambacht en een baan met vrijheid en veel contacten. En risico's: Henk werkt met verouderd pvc, waardoor hij gevaar loopt. Gelukkig heeft Henk een biochip in zijn arm die zijn bloedwaarden exact registreert en wanneer nodig medicijnen afgeeft, die meteen op de goede plek in zijn lichaam terechtkomen. Henk leeft namelijk in 2030, wanneer 'Nano is groot' werkelijkheid is geworden.
De scène met Henk werd gespeeld door acteurs van het theaterdebat Nano is groot, dat gisteren plaatsvond in de Aula van het Academiegebouw. Korte presentaties met informatie over wat nanotechnologie is en wat de toepassingen ervan kunnen zijn, werden afgewisseld met geïmproviseerde scènes over het dagelijks leven met nanotechnologie, gespeeld door drie acteurs. Dat brengt de ver-van-mijn-bedshow die nano voor veel mensen is, heel dichtbij.
Nanotechnologie speelt zich af op de schaal van moleculen en atomen. Het opereren op die schaal bestaat al in de natuur, bijvoorbeeld in cellen die eiwitten aanmaken. Elektronische technologie is ook op steeds kleinere schaal mogelijk, denk maar aan computerchips. Door elektronische toepassingen te combineren met de biologie, ontstaat de nanotechnologie. De mogelijkheden op het medische vlak springen het meest in het oog, zoals in het voorbeeld met loodgieter Henk.
Het klinkt mooi: een chip die vertelt wanneer je medicijnen nodig hebt, en die de medicijnen ook meteen toedient. De scènes die de acteurs op het podium uitbeelden laten echter zien dat er veel vragen te stellen zijn over de gevolgen. Want hoeveel weet zo'n chip nu eigenlijk? Het publiek discussieert mee. Als Henk bij zijn huisarts komt, hoeft die alleen nog maar op zijn schermpje te kijken naar de bloedwaarden. Maar kan op die manier wel een goede diagnose gesteld worden? Is daarvoor niet de intuïtie van een ervaren arts nodig? De patiënt kan last hebben van buikpijn, maar wie zegt dat dat niet te maken heeft met stress in plaats van voedselvergiftiging? Een andere vraag die opkomt is waar het menselijk contact blijft. Zitten we straks allemaal vastgekleefd aan ons computerscherm zonder nog naar elkaar om te zien?
Dan komt de vrouw van Henk op het podium. 'Heb je me iets te vertellen?' vraagt ze. 'Ik heb zelf gezien dat je vanmiddag bij een van je afspraken nogal opgewonden was.' Had dat huisvrouwtje soms meer dan alleen een rioleringsprobleem? En de hypotheekverstrekker waar Henk informatie inwint over het kopen van een huis informeert hem dat zijn verzekeringspremie hoger uitvalt. Een kwestie van verouderd pvc. Hoe zit het met informatie in zo'n chip? Wie heeft daar toegang toe? En mag je daar zelf over beslissen? 'Ik zou de chip weigeren!' roept iemand in het publiek. Maar, zo voegt een ander eraan toe, 'dan krijg je waarschijnlijk ook geen hypotheek'.
Hoe het afloopt met Henk weten we niet. Het enige dat zeker is, is dat nanotechnologie ons leven gaat veroveren en beïnvloeden. Daarom is het essentieel om nu al na te denken over vragen zoals die in het debat naar boven kwamen. De verdeeldheid onder het publiek – van optimistisch voor de toekomst tot sceptisch over de menselijke waardigheid – laat zien dat het een levendige, maar ook belangrijke discussie is. De toekomst is nu al begonnen, dus denk mee en laat van je horen! Kijk hier de hele voorstelling terug.
