Ontploffende telefoons

In deze tweede lunchlezing spreekt prof. dr. Hans Kromhout over het broodjeaapverhaal rondom ontploffende telefoons en het achterliggende thema van het gevaar dat in elektromagnetische straling schuil
Leestijd 2 minuten — Wo 18 februari 2009
Broodje aap en Brood geeft energie

De wetenschappelijke en geneeskundige benadering van de werking van magneten en magnetisme vindt zijn oorsprong in de zestiende eeuw, vertelt prof dr. Hans Kromhout in de lezing 'ontploffende telefoons'. William Gilbert (1544-1603) gaf als eerste een wetenschappelijke verklaring van de werking van magneten en de toepassing ervan in de geneeskunde. Hij beschreef dit in De Magnete, Magneticisque Corporibus, et de Magno Magnete Tellure (Engelse titel: The Magnet and Magnetic Bodies, and on the Great Magnet the Earth) over magnetisme en elektriciteit. In de zeventiende eeuw kreeg magnetisme een nieuwe impuls door Franz Mesmer (1734-1815). Hij beschreef de helende werking van elektromagnetische krachten voor allerlei verschillende aandoeningen.


Tegenwoordig wordt magnetisme in de geneeskunde ingezet bij bijvoorbeeld hersenstimulatie met ingebouwde elektrische impulsen.Het gebruik van elektromagnetische stralingen in de geneeskunde heeft al snel tot de discussie geleid of het mogelijk gezondheidsschade met zich mee kan brengen. Eerder werd door fysici alleen rekening gehouden met de opwarming van weefsel door straling. Subtielere effecten van elektromagnetische velden werden pas eind jaren zeventig serieus genomen. Toen verscheen een studie waarin een verband werd gevonden tussen kinderleukemie en elektromagnetische bedrading in huizen. Deze studie was de eerste van veel epidemiologische studies rondom elektromagnetische velden. De vele epidemiologische studies laten uiteenlopende resultaten zien. In de ene studie wordt gekeken naar een eventueel verhoogd risico voor hersentumoren, in de andere naar leukemie. Een evaluatie van een groot deel van deze studies eind jaren negentig toont aan dat er een zwak verband is tussen kinderleukemie en elektromagnetische velden. Echter, eind jaren negentig kwam de introductie en acceptatie van de mobiele telefoon. Dit wakkerde de discussie rondom elektromagnetische en radiofrequente velden verder aan. Als reactie zijn er verscheidene studies naar de invloed van de mobiele telefoon op de gezondheid uitgevoerd. Tussen die studies is opnieuw veel heterogeniteit in uitkomst gevonden.

Tot slot, de vele studies geven geen eenduidig antwoord over de eventuele gezondheidseffecten van straling uit elektrische apparaten als gsm's. Dit mogelijke risico zorgt voor veel publieke onrust. Vooral omdat elektromagnetische velden overal aanwezig zijn. Ze zijn niet beperkt tot onze werkplek en/of woonomgeving. Vanuit de samenleving is dan ook veel vraag naar onderzoek over deze gezondheidseffecten. Als reactie hierop starten binnenkort in Nederland enkele grote studies naar de gezondheidseffecten van verschillende soorten elektromagnetische velden. Tot er resultaten zijn kan er van alles gekocht worden via het internet om de straling buiten te houden. Van stralingwerend ondergoed tot anti-stralingspray. Of deze producten daadwerkelijk de straling tegenhouden is maar de vraag.