Studium Generale vroeg de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht Marjan Oudeman over haar visie op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de universiteit. Welke rol moet de universiteit vervullen in de maatschappij en het maatschappelijke debat?
"De rol van de universiteit in het maatschappelijke debat kan én mag groter wat mij betreft. We leven in een snel veranderende wereld en zitten in een economische situatie die behoorlijk wat onzekerheden met zich meebrengt. De universiteit heeft daarbij een belangrijke rol te spelen, ook in het maatschappelijke debat en mag daarin zelfs aanjager zijn.
Beleid is idealiter gebaseerd op fundamentele inzichten. Kennisinstellingen en wetenschap kunnen uit hun aard een essentiële bijdrage hieraan leveren. Wetenschap is onafhankelijk (anders dan de politiek) en richt zich op de lange termijn, zoekend naar duurzame oplossingen voor de grote uitdagingen van onze maatschappij, de grand societal challenges. Denk hierbij aan klimaatverandering, voedselschaarste en schaarste van grondstoffen. Ik ben ervan overtuigd dat je pas een duurzame oplossing kunt bieden als je begrijpt waar het om gaat en dat kunt vertalen naar oplossingen, als je kunt valoriseren. Dat begrip kan door de wetenschap worden aangedragen. Zo creëert wetenschap impact. Verder zoeken wetenschappers de grenzen van het weten op en verleggen daarbij ook grenzen. Wetenschappelijk onderzoek is een kweekvijver van innovatie.
Ik vind het belangrijk dat wetenschappers uit verschillende disciplines intensief samenwerken om gezamenlijk tot breder inzicht en mogelijk betere oplossingen voor maatschappelijk relevante vraagstukken te komen. Samenwerking is belangrijk, het verrijkt. Niet alleen binnen de universiteit maar ook daar buiten. De Universiteit Utrecht heeft naar mijn mening dan ook terecht gekozen voor thematisch onderzoek, voor vier strategische thema's en interdisciplinaire samenwerking met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.
Natuurlijk mogen we niet vergeten dat de toegevoegde waarde van de universiteit niet alleen zit in ons wetenschappelijk onderzoek maar ook in het opleiden van onze studenten. Daarbij is het overdragen van inhoudelijke kennis van belang, maar ook waarden en aspecten als ondernemerschap, ethiek en integriteit. Onze studenten maken deel uit van de nieuwe generatie. Het is van belang dat wij hen zo veel mogelijk adequate bagage meegeven om in de nabije toekomst, in deze veranderende wereld, een rol van betekenis te kunnen spelen.
Als universiteit mogen we, wat mij betreft, meer van ons laten horen. Op internationale ranglijsten doen we het goed, maar de zichtbaarheid van de universiteit naar de buitenwereld kan worden vergroot. We hebben immers niet alleen onze wetenschappelijke positie, maar ook onze maatschappelijke rol te vervullen. Studium Generale vervult hierin een waardevolle rol door een toegankelijk programma te bieden, waar je als bezoeker wetenschappers uit allerlei vakgebieden kunt bevragen. Die dialoogtaak is en blijft belangrijk, voor de universiteit en de samenleving als geheel."
Deze column verscheen in het Studium Generale Magazine.
