Onder de vlag van haar stageproject sprak Didi van Trijp in het voorjaar van 2014 een aantal wetenschappers over hun citizen science-projecten. Deze week Alex Verkade van het Discovery Festival, hij is in nauw contact met Aduen Darriba en Arne Boon, de bedenkers van het project Plastap.
De Plastap gaat over de potentiele kracht van menselijk afval. Dat klinkt mysterieus, maar dat valt eigenlijk wel mee. Het idee achter de Plastap is om mensen bewust te maken van het dreigende tekort aan fosfaat. Hoewel veel mensen het niet weten, is fosfor essentieel voor onze voedselvoorziening.
Dit project is strikt genomen geen citizen science – eerder een ludieke vorm van wetenschapscommunicatie. Maar vraagt wel een participerende rol van het publiek. Het begon allemaal in 2009, als afstudeerproject van Aduen Darriba en Arne Boon. Zij deden een kunstopleiding en zochten naar een manier om met kunst een maatschappelijk probleem aan de orde stellen. Door de jaren heen hebben zij de Plastap steeds meer geperfectioneerd.
Festivalblaas
Deze tap kan overal staan waar bier gedronken wordt en volle blazen rondlopen. Dat heeft ook gevolgen voor de deelnemers aan het project: dat zullen uitsluitend festivalbezoekers zijn. Of al deze festivalgangers nu bewuster worden van wetenschap? Alex Verkade is daarover niet zeker. "Het plasteam geeft aan dat de mensen wel degelijk aan het denken worden gezet. De deelnemers stellen vragen en zijn benieuwd naar het achterliggende concept". Zij kunnen na hun plasje een gesprek aanknopen met de bedenkers van de tap, die doorgaans ook aanwezig zijn. Een probleem is dat de impact van dergelijke projecten lastig te meten is. Wat er nu precies blijft hangen van het wetenschappelijke aspect is niet goed aan te geven. Verkade geeft aan dat dit probleem eigenlijk kenmerkend is voor de wetenschapscommunicatie als geheel.
Contact tussen onderzoeker en leek
Het meest waardevolle aspect van burgerwetenschap is volgens Verkade het directe contact tussen onderzoeker en leek. Dat hoeft voor hem niet per se feestelijk te zijn, zoals gebeurt op festivals. Het gaat er om dat burgers wetenschappers in het echt leren kennen. Door citizen sciencewerken burger en onderzoeker als het ware samen en zijn zij met elkaar verbonden. Voor Verkade is het wel belangrijk dat wetenschappers steeds het contact met burgers op blijven zoeken. De Plastap is een maatschappelijk project met een esthetisch aspect. Het heeft als doel om mensen te verrassen en aan het denken te zetten over het dreigende fosfaattekort. Toch ligt de nadruk op het speelse; uitgebreide informatie over waarom fosfaat zo belangrijk is, of hoe de kringloop precies werkt is er niet. Dit wetenschappelijke aspect zou wat explicieter kunnen worden gemaakt, zonder dat het een belerend, moralistisch eindproduct hoeft te worden.
Meer lezen over citizen science?
Bekijk de voorgaande blogs in deze serie:
> Inleiding citizen science
> Muziek-app 'Hooked!'
> Oorwurmen (Hooked! stond ook op Festival deBeschaving)
> Tuinvogeltel-app
> Spel van de Gouden Eeuw
> Tel de zon
> Ja, ik wil!
> Fosfaat forever (De Plastap stond ook op Festival deBeschaving)
