Moderne zonden
Op 27 september gingen in Den Haag meer dan 30.000 mensen de straat op om aandacht te vragen voor het klimaat. We hebben klimaatstress. Tegelijkertijd consumeren en verspillen we meer dan ooit tevoren. Jaarlijks gooien we 490 kilo spullen, zoals textiel en gebruiksvoorwerpen, per persoon weg. En al die consumptie laat zijn sporen na. Uit onderzoek blijkt dat voor de gemiddelde Nederlandse consument spullen na voedsel de grootste impact hebben op het milieu. "Dat consumptieniveau is onhoudbaar. Als iedereen op de wereld evenveel zou consumeren als wij Nederlanders, zouden we minstens 3 aardbollen nodig hebben," zegt prof. Ruth Mugge, hoogleraar Ontwerpen voor duurzaam consumentengedrag (TU Delft). We moeten minder gaan verspillen, maar hoe doen we dat? Mugge onderzoekt hoe je consumenten kunt verleiden om duurzame alternatieven te kiezen, producten langer te houden, of producten te hergebruiken. Het ontwerp van producten blijkt daar een grote rol in te spelen. Hoe kunnen we met design verspilling tegengaan?
De meeste producten die worden weggedaan, zijn vaak helemaal niet kapot of niet te repareren.
Producten zonder waarde worden weggedaan
Als de consument geen andere waarde in een product ziet dan of het wel of niet goed functioneert, wordt het weggedaan wanneer het niet meer goed werkt. Het product is bijvoorbeeld zo ingewikkeld ontworpen dat repareren veel tijd en moeite kost, en het een stuk makkelijker en sneller is om gewoon een nieuwe te kopen. Maar dat we zoveel producten weggooien is hier niet alleen aan te wijten, want de meeste producten die worden weggedaan, zijn vaak helemaal niet kapot of niet te repareren. We gooien ze weg omdat er constant nieuwe producten de markt opgebracht worden, wat het moeilijk maakt om tevreden te zijn met je verouderde spullen, stelt Mugge: “Er worden steeds nieuwe producten op ons afgevuurd, en dit vormt een verleiding”. Uit Mugges onderzoek blijkt dat consumenten best bereid zijn om spullen te houden of repareren, maar alleen wanneer ze daar ook emotionele waarde aan hechten. De sleutel voor duurzaamheid zit dus niet alleen in het makkelijker repareerbaar maken van spullen, maar vooral in de bereidheid daartoe te verhogen.
Links zie je de lamp met groeistrepen (Padro) en rechts de kinderwagen met looproutes erop gedrukt (Folkertsma).
Producten die waardevol ontworpen zijn
“We moeten op zoek naar de diepere laag van spullen”, aldus Mugge. Hoe een product is ontworpen kan hier veel mogelijkheden bieden. Zij noemt een aantal voorbeelden van producten die ontworpen zijn met een focus op de emotionele of historische waarde die erachter zit. Een van haar afstudeerstudenten heeft een lamp ontworpen waar de groeistrepen van het kind een onderdeel van de lamp zelf zijn geworden. Uit onderzoek bleek dat consumenten hier zuiniger op zijn dan wanneer deze emotionele waarde er niet aan zit. Een ander voorbeeld waar dit werd gedaan is door een kinderwagen te bedrukken met de routes die de vorige eigenaar liep met deze kinderwagen. Op deze manier geeft de designer een verhaal mee aan het product en geeft het een waarde die verder gaat dan alleen de functie van het product. Zo krijgt de tweedehands kinderwagen een meerwaarde.
Een nieuwe manier van designers opleiden
Het probleem van ons hoge consumptieniveau is veel groter dan kan worden opgelost door een paar designerlampen of mooie prints op kinderwagens. Maar een nieuwe generatie designers die op een andere manier ontwerpt kan wel degelijk verschil maken. Op de TU Delft introduceerde Mugge samen met één van haar studenten de product care kit voor ontwerpers: een kaartenset die aanmoedigt om nieuwe producten zó ontwerpen dat de consument ze langer zal houden en er betere zorg voor zal dragen. Zij hoopt dat wanneer ontwerpers zowel de functie als de emotionele waarde van het product in gedachten houden, deze producten langer meegaan en op grote schaal minder weggegooid worden.
Door op een andere manier naar de waarde van spullen te kijken en de emotionele of historische laag te benadrukken, kunnen we een motivatie vinden om die spullen niet te 'verspillen', maar te houden en te repareren. Meer weten over duurzame consumptie? Kijk 'Moderne zonden: verspilling' hier terug!
