Verkenners in de wetenschap
Bij ons aan tafel aangeschoven is hoogleraar professor dokter Y. Prof. Y, kunt u ons uitleggen wat u vindt van dit probleem?' Vervolgens krijgt de professor drie minuten om de stand van zaken, verschillende visies en de mogelijke toekomst van het complexe probleem te beschrijven. Veel te weinig tijd natuurlijk. Waarom zou je je als wetenschapper lenen voor dit soort tijdverspilling?
Een kwestie van afwegen
Een belangrijke reden is maatschappelijk draagvlak creëren en behouden. Zie het vooral als enthousiasmeren voor de wetenschap. Geïnteresseerden kunnen altijd nog zelf op onderzoek uit. Dit gaf prof. dr. Frans Verstraten aan in de eerste lunchlezing van dit najaar. Prof. Verstraten heeft ruimschoots ervaring met tv-optredens. Hij was te zien bij het programma Noorderlicht, Hoe?Zo! en is zelfs bij Paul de Leeuw op bezoek geweest. 'Als wetenschapper wil je toch ook mensen bereiken'.
Dit betekent wel dat de nodige concessies aan nuance gedaan moeten worden. Wetenschap gecombineerd met entertainment scoort veel beter dan alleen wetenschap. De best bekeken aflevering van Hoe?Zo? was die met volkszanger Thomas Berge. Als wetenschapper moet je dus bedenken wat je wilt. Des te serieuzer en langer een programma duurt, des te kleiner het bereik zal zijn van de boodschap die wilt overbrengen. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor tv, ook radio en internet zijn aan soortgelijke regels onderhevig.
Ze willen ook iets van jou
Je bent volgens prof. Verstraten gelukkig niet helemaal overgeleverd aan het ongeduld van de media. Ten eerste benaderen de media wetenschappers niet alleen om hun ten dienst te staan, ze willen ook iets van de wetenschapper. Ze willen horen dat een of andere ontwikkeling de wereld gaat veranderen, ze zijn uit op sensatie.
Soms is die echter niet te vinden. Zo had onderzoek aangetoond dat te zien was wanneer iemand iets wil kopen op fMRI scans. Prof. Verstraten antwoordde op de uitnodiging daar commentaar op te geven in een programma: 'Er zijn echt geen winkels die nu fMRI scanners gaan aanschaffen om te zien of iemand iets wil kopen.' In de praktijk zal er door de ontdekking niets veranderen. 'Je kunt wel met een Boeing 747 naar Amsterdam vliegen, maar je kunt beter met de trein gaan.'
Ten tweede geeft een 'dokter' of 'professor' een programma status. Er zijn daarom altijd mogelijkheden eisen te stellen. Overspeel je kaarten echter niet! Voor jou tien anderen als je te moeilijk doet.
Kijk de eerste lezing van prof. Verstraten Hoe?Zo? Moet wetenschap maatschappelijk zijn? terug!
