Stagiaire Iris Korvemaker onderzocht welke nieuwe vakgebieden en nieuwe visies er ontstaan binnen wetenschappelijke disciplines. Komende weken schrijft ze hier blogs over, deze keer interdisciplinaire studies.
Interdisciplinaire studies ontpoppen zich razendsnel in Nederland. Dit is waar Halbe Zijlstra (VVD) in 2011 voor pleitte. In vijf jaar is er een verdubbeling van het aantal studenten die een brede bachelor opleiding volgen. Zit onze samenleving te wachten op generalisten, oftewel op mensen die van veel dingen een beetje afweten?
Niks nieuws
Interdisciplinaire studies zijn niks nieuws. In Amerika biedt bijna elke universiteit een 'Liberal Arts and Sciences' bachelor aan, en ook Nederlandse universiteiten specialiseren pas sinds eind 19e eeuw. Hiervoor was het normaal om verschillende disciplines tegelijk te bestuderen. Nu zijn de opleidingen aan de universiteiten opgedeeld in disciplines en leer je gaandeweg steeds meer 'disciplinair' denken, waardoor je je specialiseert. Dit kan zorgen voor meer diepgang in één bepaald onderwerp, maar heeft ook beperkingen. Al in 1935 signaleerde de filosoof Edmund Husserl in Die Krisis der Europäischen Wissenschaften een toenemende versplintering van de wetenschap in afzonderlijke vakgebieden, elk met eigen methoden, terminologieën en verregaande specialisaties, waardoor de afzonderlijke wetenschappers van collega's in andere disciplines vervreemdden en in praktijk nog nauwelijks met elkaar kunnen communiceren.
Huidige maatschappelijke problemen
Is dit een probleem? In onze wereld worden maatschappelijke globale problemen, zoals klimaatverandering, voedselzekerheid en energievoorzieningen, steeds complexer. Dit soort problemen vragen om een discipline-overstijgende oplossing en dus niet vanuit één discipline. Specialisten ondervinden problemen in het kijken over de grenzen van hun eigen discipline, volgens Rens Bod, hoogleraar Digital Humanities aan de Universiteit van Amsterdam. “Een leverspecialist weet alles over de lever, maar niets over de maag of andere organen. Hierdoor kan deze specialist geen dwarsverbanden leggen, wat problematisch is voor het juist schetsen van een ziektebeeld”.
Generalist als specialisatie
Is specialisatie dan een verkeerde ontwikkeling? Bod: “Generalisten baseren hun kennis op specialisten, dus we hebben beide wetenschappers nodig. Misschien moet een generalist wel worden gezien als een nieuwe specialisatie.” Een interdisciplinaire studie is volgens hem niet voor iedereen weggelegd, maar op dit moment zijn er té weinig interdisciplinaire opleidingen. Hoe kan je als academisch specialist ervoor zorgen dat je van andere disciplines iets afweet: “Ik denk dat het een goed begin zou zijn om elke academische studie te beginnen als Liberal Arts College”. Of de wetenschappers van interdisciplinaire studies als Liberal Arts and Sciences, Bèta-gamma en Future Planet Studies complexe problemen beter kunnen oplossen, zal de toekomst uitwijzen.
Wil je zelf een interdisciplinair perspectief ontwikkelen? Kom naar Studium Generale of kijk de serie Op 't randje terug, waarin wordt gekeken hoe verschillende disciplines onderzoek doen en hoe je om kan gaan met onderwerpen die zich op het randje bevinden van verschillende disciplines.
Voorgaande blog
> Introductie: Nieuwe wetenschappen (18-12-2014)
> Gelukswetenschappen (25-12-2014)
> Nanotechnologie (01-01-2015)
