In de schoolbanken
Met het begin van het nieuwe schooljaar komt ook een nieuw verplicht schoolvak genaamd ‘burgerschap’, meldt EenVandaag. Burgerschapsonderwijs dient ertoe om jonge Nederlandse burgers bekend te maken met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. Leerlingen van de basisschool, middelbare school en mbo’s bespreken vanaf nu de volgende thema’s in de les: betekent vrijheid van meningsuiting dat je alles tegen je medeleerlingen kan zeggen? Moet iedereen in alle gevallen gelijk worden behandeld? Wat doe je als iemand iets zegt dat jou kwetst?
Bij deze educatieve ontwikkeling kunnen enkele kanttekeningen worden geplaatst. Hoe gaan bijvoorbeeld religieuze scholen burgerschap behandelen in de les? Er bestaat een risico dat ‘moeilijke’ thema’s worden vermeden, zoals de gelijke behandeling op basis van seksuele geaardheid. De onderwijsinspectie kan echter in deze scholen erop toezien dat deze onderwerpen in de klas wel worden besproken. Daarnaast scoren Nederlandse scholieren al jaren slecht in rekenen en taal. Hebben deze vakken niet prioriteit boven ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken die sommige scholieren ver boven de pet gaan?
Hoewel taal en rekenen inderdaad van cruciaal belang zijn in het onderwijs, kunnen we ons ook afvragen of goed burgerschap niet net zo essentieel is. Als deze lessen aanzetten tot broodnodige kennis over de democratische rechtsstaat, is burgerschapsonderwijs dan niet ook een basisvaardigheid? Lange tijd benadrukten scholen het belang van taal en rekenen. Ontwikkelingspsycholoog prof. dr. Micha de Winter legde in een lezing over onderwijs uit dat thema’s rond burgerschap en democratie juist in het klaslokaal aan bod moeten komen. Onderwijsdeskundige prof. dr. Gert Biesta beaamde dit: “We worden niet democratisch geboren, maar we moeten het leren”. Via burgerschapsonderwijs leren scholieren van jongs af aan om in een maatschappij te kunnen samenleven met mensen die compleet van henzelf verschillen. Juist dit schoolvak kan bewustwording creëren over sociale uitsluiting, wij-zij denken en dehumanisering van andere groepen.
Zowel de Winter als Biesta bespraken het nut van burgerschapsonderwijs in een lezing van Studium Generale uit 2014. Kan burgerschap worden aangeleerd? En is het creëren van goede burgers wel een taak die voornamelijk bij het onderwijst ligt? Bekijk de opname hier terug.
