We leven in een omgeving vol ongezonde voedselverleidingen. Die zijn moeilijk te weerstaan, zoals blijkt uit cijfers over de gezondheid van de Nederlandse bevolking; ruim 40 procent kampt al jaren met overgewicht. Is dit eigen verantwoordelijkheid of moet gezond eten actief makkelijker gemaakt worden? Het ministerie van Volksgezondheid acht overheidsingrijpen noodzakelijk en wil gezond eten aantrekkelijker maken om overgewicht tegen te gaan. De maatregel om suikervrije dranken goedkoper te maken (Volkskrant, 30 augustus) zou hieraan moeten bijdragen. Nederland staat wereldwijd op de derde plek als het om suikerconsumptie gaat. We krijgen gemiddeld zo'n 37 kilo suiker per jaar binnen. Het lijkt dus een logische keuze om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren door hun suikerinname terug te dringen, maar hoe en of dat moet gebeuren: daar verschillen de meningen over.
Nudging
Zoals in het nieuwsbericht van de Volkskrant te lezen is, werd er eerder dit jaar vanuit de overheid nog nagedacht over het invoeren van een 'suikertaks'. Dan zouden suikerhoudende dranken dus duurder worden. Nu blijkt er gekozen te zijn voor een korting op suikervrije dranken. Beiden maatregelen zijn een vorm van 'nudging'. In het Science Café over Manipulatie spreekt prof. dr. Denise de Ridder over dit fenomeen. De overheid doet ingrepen in de omgeving om mensen te helpen bij het maken van de door hen gewenste keuze, zonder de ongewenste keuze te verbieden. Door suikervrije dranken goedkoper te maken krijgen mensen 'een duwtje in de rug' om de suikerhoudende dranken te laten staan.
Is light gezond?
Toch is de nieuwe subsidie op lightproducten een interessante keuze, want ze bieden vaak verder weinig gezonde voedingsstoffen. Niet iedereen is dan ook blij met deze beslissing. Voedselwaakhond Foodwatch zou liever zien dat eten en drinken dat echt gezond is gestimuleerd wordt. 'Kunstmatig gezoete frisdranken staan niet in de Schijf van Vijf, dus is het raar als er op die producten 'subsidie' komt', zegt een woordvoerder. Foodwatch staat dan ook negatief tegenover de btw-verhoging op groente en fruit, die gepland staat naast de frisdrankmaatregel. Ook journalist Teun van de Keuken is in zijn column in de Volkskrant niet enthousiast over de geplande maatregelen. Mensen betalen nog steeds hetzelfde voor suikerhoudende dranken, en worden dus niet gestimuleerd ze te laten staan. Van de Keuken heeft wel een vermoeden waarom er geen 'suikertaks' ingevoerd wordt; de multinationals die winst maken op suikerhoudende dranken zouden te veel invloed hebben op de overheid en de invoering van de 'suikertaks' dwarsbomen. Hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell van de Vrije Universiteit ziet wel mogelijkheden in het goedkoper maken van suikervrije dranken. Prijsverschil bepaalt aankoopgedrag, stelt hij. Dit zou door belasting kunnen, maar ook door subsidie. Het is duidelijk dat het 'suikerdebat' nog niet ten einde is.
Op 19 november organiseren wij een Science Café over Suiker, waar prof. Jaap Seidell (VU Amsterdam) te gast is en samen met dr. ir. Trudy Voortman (Erasmus MC) en neurobioloog prof. dr. Susanne la Fleur (UvA) in discussie gaat over feiten en fabels rondom de 'zoete verleider'.
