Tv-series ontleed
Wereldwijd is de HBO-serie 'Game of Thrones' een daverend succes. Miljoenen mensen zijn gefascineerd door de Middeleeuwse fantasiewereld. Online en offline komen fans bij elkaar om de hun liefde voor de serie te delen. Het is zo mainstream geworden dat in Australië meerdere straten naar de personages zijn vernoemd. Tijd dus om dit fenomeen eens onder de loep te nemen.
De Utrechtse literatuurwetenschapper dr. Frank Brandsma begint zijn lezing afgelopen donderdag met een slide waarop slechts staat: 's03e09'. In de zaal klinkt rumoer. Met deze code refereert Brandsma aan de beruchte 'Red Wedding' aflevering. Voor velen was dit een traumatische kijkerervaring. Op Twitter ging het los: ''How am I supposed to go back to work after I just watched Ron Stark, his wife and mother get slaughtered!?!?'',''I'm literally in tears. What the fuck just happened, how is that even possible! Ahhhhhh noooo." Er zijn talloze reactie videos:mensen die gefilmd worden als ze voor het eerst de schokkende scenes uit de aflevering kijken. Het toont aan hoe fictie ons diep kan raken en geëomotioneerd kan achterlaten. Dit meeleven is volgens Brandsma van alle tijden. Waar wij doen aan bingewatching, deden ze in de 13e eeuw aan bingereading van prozaromans. Wat maakt een verhaal binge-waardig? Brandsma noemt vijf aspecten:
1. The seven kingdoms
Van Winterfell tot aan Qarth en van koude winters tot aan hete zomers; GoT kent een grote geografische spreiding. Elk gebied heeft z'n eigen verhaal en door slimme reminders en korte samenvattingen raken we geen enkele verhaallijn uit het oog. Per seizoen is er dan ook een ander intro met andere gebieden die voorbijkomen.
2. Rules of the game
''Hoffelijkheid, liefde, vriendschap, haat, lafheid en zondes. Doe goed en laat het kwaad links liggen, dan krijg je goede roem en bekendheid. We zien het allemaal terug in GoT en de Middeleeuwse wereld,'' zegt Brandsma. Hij verwijst hiermee naar de duidelijke aanwezigheid van 'spelregels' die in deze werelden gelden. Zo zijn bloedlijnen bepalend voor alle verbonden en conflicten, want verwantschap is wat men motiveert. Zowel in GoT als in de Middeleeuwen is incest dan ook een terugkerend thema. Het idee dat alleen een verwant iemand waardig is maakt dat liefdesrelaties soms binnen de bloedlijnen blijven.
3. Imagination
En dan nog even over de personages. In alleen al de eerste vijf seizoenen maakten meer dan 350 acteurs hun opwachting in de serie, wat zelfs voor echte fanaten lastig bijbenen is. Hoe kan het dat we toch geboeid blijven? ''We zien machtige vrouwen, herboren helden die de dood hebben overwonnen en noemenswaardige genderaspecten en dat maakt GoT zo fascinerend'', beweert Brandsma. En sterker nog, de personages spreken zo sterk tot onze verbeelding dat acteurs op straat geïdentificeerd en aangesproken worden als hun karakter uit de serie. Actrice Emilia Clarke is niet meer los te zien van Khaleesi.
4. Interlacing
Het succes van de serie komt ook voort uit het gebruik van de interlace vertelstructuur. Ontwikkelingen die gelijktijdig gebeuren worden na elkaar verteld, terwijl het gevoel van gelijktijdigheid behouden wordt. Het houdt de spanning erin wanneer we in de ene scène Cersei en Jaime Lannister zien en vervolgens Jon Snow en Daenerys Targaryen, terwijl ze mijlen uit elkaar zijn. Deze overgangen kende men al in de Middeleeuwen, maar moesten toen nog wel uitgelegd worden. Tegenwoordig zijn we eraan gewend en verwachten we dit ook in eigenlijk elk verhaal.
5. Expect the unexpected
''Soms ben je klaar met een aflevering en vraag je jezelf af hoever we nou eigenlijk opgeschoten zijn'', zegt Brandsma. En ook tussen de seizoenen door wordt ons geduld op de proef gesteld. Dit wachten maakt dat we gaan nadenken en speculeren over wat er mogelijk nog gaat komen, waardoor we nog gedrevener zijn om het vervolg te zien. We willen immers weten of onze verwachtingen uitkomen. Doordat grenzen opgezocht worden en we een legio aan onverwachte gebeurtenissen te zien krijgen, zitten we altijd op het puntje van onze stoel. Want soms gebeurt er een tijd niks en dan gaat je favoriete karakter ineens dood. Daarnaast berust een groot deel van het succes op het feit dat de serie de boeken heeft ingehaald. In tegenstelling tot wat bijvoorbeeld bij de verfilming van Lord of the Rings het geval was, weten wij als kijker niet hoe het gaat aflopen. Misschien krijgen de boeken en de serie zelfs wel een verschillende afloop? En dat maakt elk seizoen waanzinnig spannend.
Brandsma's lezing is hier terug te zien!
