Het is vandaag internationale vrouwendag. Het thema van dit jaar is “The Gender Agenda: Gaining Momentum”, waarbij wordt stilgestaan bij de vorderingen die zijn gemaakt op het gebied van gelijkheid voor vrouwen en de uitdagingen voor de toekomst. Maar wat is gelijkheid? Moeten we streven naar gelijke kansen voor mannen en vrouwen of bijvoorbeeld ook een gelijke vertegenwoordiging in beroepen en in de media? En werkt positieve discriminatie soms niet juist negatief, als niet de meest geschikte kandidaat maar de meest geschikte vrouw wordt benoemd?
Dit artikel valt onder het dossier: Vrouwen in de wetenschap.
Recentelijk kwam er een verhitte discussie op gang in De Wereld Draait Door naar aanleiding van het plan van de publieke omroep om te zorgen voor meer vrouwen in beeldbepalende nieuws- en praatprogramma's. 'Is die discussie nog steeds van belang?' vroegen Matthijs van Nieuwkerk en Jan Mulder zich af. De media dragen bij aan de vorming van gangbare opvattingen over emancipatie en gelijkheid, het is daarom belangrijk dat wat op tv komt een weerspiegeling van de maatschappij is.
In Nederland is in nieuws en opinieprogramma's slechts 22 procent vrouw. Waarom zijn vrouwen minder in beeld dan mannen? Aan de ene kant maken redacties vaak gebruik van standaardlijstjes met contactpersonen waar meer mannen op staan. Maar vrouwen willen zelf ook minder graag op televisie. Vrouwenindemedia.nl deed een onderzoek waarom vrouwen vaker 'nee' zeggen tegen mediaoptredens: vrouwen zijn vaker bang om dicht te klappen tijdens een interview en redacties geven aan dat vrouwen vaak langer over een uitnodiging moeten nadenken, terwijl er in de tussentijd wel veel mannen 'ja' zeggen, zo stelt het onderzoek.
Het debat kan breder getrokken worden naar radio, gedrukte media en ook podia en debatten. Hoe zit het met het gehalte van vrouwelijke sprekers bij Studium Generale? Ondanks onze goede voornemens was het afgelopen jaar slechts 24 procent van de sprekers vrouw. Directeur Studium Generale dr. ir. Melanie Peters legt in haar column uit hoe het zit. Bij het maken van een nieuw programma wordt een groot aantal vrouwen uitgenodigd. Helaas blijkt al snel dat veel vrouwen niet kunnen toezeggen. Enerzijds voelen ze zich niet altijd bevoegd om over een bepaald onderwerp de breedte in te gaan. Anderzijds spelen ook persoonlijke overwegingen een rol, vrouwen zeggen sneller af voor de verjaardag van hun kind of het naar het ziekenhuis brengen van een ouder.
Het is dus lastig vrouwen in beeld te krijgen. Gelukkig gaan we de goede kant op. Er zijn verschillende initiatieven genomen om vrouwelijke wetenschappers beter benaderbaar te maken. Zo is er sinds 2009 het sprekersplatform zijspreekt waarop redacties vrouwen kunnen vinden die graag over hun vakgebied vertellen in de media. Zijn zulke initiatieven nodig? Liever niet natuurlijk! Maar zolang vrouwen zo'n klein deel blijven uitmaken in de media mogen redacties best een handje geholpen worden in hun zoektocht. Vrouwelijke wetenschappers moeten natuurlijk niet als uitzondering worden neergezet. Veel vrouwen ervaren het als vervelend om uitgenodigd te worden 'om ook eens een leuke vrouw in de uitzending te hebben.' Vrouwen willen gevraagd worden vanwege hun expertise.
Om vrouwen wat extra in de schijnwerpers te zetten besteedt Studium Generale de komende tijd in een blogserie aandacht aan opmerkelijke vrouwelijke wetenschappers, zowel zij die in het verleden onderbelicht zijn gebleven, als moderne wetenschappers die het goed doen op het podium.
Hier alvast een voorproefje van drie vrouwelijke toppers:
Bekijk Ethica dr. Annelien Bredenoords lezing hier
Bekijk Bestuurskundige prof. dr. Margot Trappenburgs lezing hier
Bekijk Sociologe prof. dr. Evelien Tonkens' lezing hier
Nienke de Haan, stagiaire bij Studium Generale maakt wekelijks een blog over vrouwen in de wetenschap.
