“Vrouwen in de wetenschap”, is dat nog wel een relevant onderwerp? De emancipatie is toch al lang af, waarom kijken we hier dan nog naar?
Dit artikel valt onder het dossier: Vrouwen in de wetenschap.
De afgelopen weken bleek in deze blogserie dat er wel degelijk verschillen zijn in de behandeling van mannen en vrouwen in de wetenschap. Zo worden vrouwen stelselmatig minder gekozen voor academische benoemingen en 78 procent van de sprekers in beeldbepalende televisie en opinieprogramma's is nog steeds man. En wanneer er dan eindelijk eens een vrouwelijke wetenschapper in de krant staat, gaat het niet over haar wetenschappelijke bijdragen maar over het feit dat ze 'zo lekker kan koken'. Er kan nog heel wat verbeterd worden aan de positie van vrouwen in de wetenschap.
Stereotypering
Hoe komt het dat er minder vrouwelijke hoogleraren zijn, meisjes geen bètaprofiel aangeraden krijgen en wetenschappelijke artikelen van vrouwen minder goed worden beoordeeld? Stereotypering is vaak een probleem. Academische benoemingen zijn vaak gesloten en leden van de selectiecommissie zoeken binnen hun eigen netwerk naar een nieuwe kandidaat. Beeldvorming speelt in deze selectie een grote rol. Men veronderstelt dat een vrouw niet geschikt is voor een baan omdat ze net een kind heeft gekregen, terwijl daar bij een man niet over na wordt gedacht. Ook etniciteit speelt een rol in beeldvorming, volgens antropoloog prof. dr Gloria Wekker. We moeten dus niet alleen kijken naar gender als we het hebben over vrouwen in de wetenschap, maar ook andere maatschappelijke factoren meenemen zoals ras/etniciteit en klasse.
Hoe komt het dat we blijven denken in stereotypen? Het denken in stereotypen ligt in onze natuur, door mensen in groepen in te delen maken we de wereld om ons heen gemakkelijker te begrijpen. Wat we zien is nooit objectief, maar wordt gestuurd door voorkennis en verwachtingen. Maar omdat stereotypen kunnen leiden tot discriminatie is het wel belangrijk dat we ons bewust zijn van die manier van denken. Vrouwen zijn niet minder ambitieus, en meisjes niet slechter in wiskunde. We moeten zorgen dat onze onbewuste aannames niet leiden tot het achterstellen van vrouwen.
Geen valse bescheidenheid alsjeblieft
Maar laten we ook naar de vrouwen zelf kijken. Vrouwen stellen zich vaak bescheidener op dan mannen, ze weten niet of ze geschikt zullen zijn voor een bepaalde positie en zeggen minder snel toe tot podiumoptreden. Meisjes zijn onzeker over hun bèta-talent en kiezen daardoor, vaak aangemoedigd door de docent, vaak voor een alfa-profiel. Dat is jammer. Het zou goed zijn als vrouwen wat extra zekerheid zouden krijgen en vaker gewoon zouden solliciteren en 'ja' zouden zeggen tot het geven van een lezing of een commentaar in een opinieprogramma. Het beeld van vrouwen in de wetenschap wordt ook door vrouwen zelf bepaald, en die mogen best laten zien dat ze er zijn.
We hebben ze nodig, die vrouwelijke wetenschappers. Het zou zonde zijn als de toekomstige Marie Curie geen bèta-pakket kiest, omdat ze denkt dat dat niet voor meisjes is, of als universiteiten topvrouwen mislopen door stereotypering. Laten we proberen vrouwen wat vaker aan het woord te laten, niet ómdat het vrouwen zijn, maar omdat er expertise achterblijft wanneer vrouwelijke academici niet aan het woord komen.
Nienke de Haan, stagiaire bij Studium Generale maakt wekelijks een blog over vrouwen in de wetenschap. Zie hier alle blogs:
- 8 maart Vrouwen in beeld
- 15 maart Rolmodellen in de wetenschap
- 29 maart Moeder én/of wetenschapper?
- 5 april Een vrouwelijke ontdekkingsreiziger als rolmodel
- 11 april Johanna Westerdijk, de eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland
- 19 april 'En ze kan ook nog lekker koken': berichtgeving over vrouwen in de wetenschap
- 26 april Discriminatie aan de universiteit? De rechter oordeelt
- 3 mei Emancipatie: daar zijn we klaar mee. Toch?
- 10 mei Colleges volgen vanachter een gordijn
- 17 mei Techniek voor meisjes
- 24 mei Wetenschap en activisme
- 31 mei Women at the top: do it yourself!
- 7 juni Stereotypen en vooroordelen, waarom kunnen we er niet omheen?
- 14 juni Gender en etniciteit in het hoger onderwijs
- 21 juni Vrouwen in de wetenschap
