En waarom is de pers gespitst op alles wat daar gezegd wordt, terwijl je nauwelijks iets leest over de VN? Omdat deze verzameling van rijkste en machtigste landen dingen voor elkaar krijgt, terwijl de VN met zijn one country one vote, waarbij Monaco evenveel stem heeft als China, geen draagvlak vindt voor beleid.

Volgens prof. dr. Frank Biermann, hoogleraar in de Politicologie en in Milieubeleid aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, moeten we dan ook de manier waarop diplomatie bedreven wordt in de internationale politieke arena structureel veranderen. Door alleen al de stemprotocollen te veranderen van consensus-based naar qualified majority votingzouden we de internationaal erkende klimaatproblemen een stuk beter te lijf kunnen gaan. Misschien moeten de VN de G20 omarmen? Duidelijk is dat de VN instituties die gecreëerd zijn na de Tweede Wereldoorlog om de vraagstukken van die tijd op te lossen, aan een transformatie toe zijn. Maar hoe doe je dat zonder het kind met het badwater weg te gooien?

Het 'Anthropoceen'
Er zijn geologen die stellen dat het tijdperk van het Holoceen inmiddels afgelopen is en dat wij sinds een jaar of honderd in het 'Anthropoceen' leven: één enkele soort (de mens) heeft zo'n significante wereldwijde invloed op de ecosystemen dat er ingrijpende veranderingen zullen plaatsvinden in het leven op aarde. Wat wij als mensen doen en hóé we het doen heeft dus een grote impact op de ontwikkeling van het leven op aarde. De vraag is: How do we want our earth? Sunny side up or well done? Welke maatregelen kunnen wij nu nemen om de verandering van het klimaat tegen te gaan? Want dát wij er iets aan kunnen doen staat buiten kijf, volgens Biermann.

Een grote groep vooraanstaande wetenschappers heeft het afgelopen jaar negen Policy briefs opgesteld met aanbevelingen hoe we het klimaatvraagstuk beter kunnen integreren in het bestaande internationale bestuur. Deze aanbevelingen variëren van het al eerder genoemde veranderen van de besluitvorming tot en met het opwaarderen van de VN-commissie over duurzame ontwikkeling tot een raad die op het zelfde niveau functioneert als bijvoorbeeld het Human Richts Council.

Twee aanbevelingen springen er in het bijzonder uit. We kunnen er niet meer omheen om te kijken naar de billijkheid (equity in internationale onderhandelingstaal, de evenredige verdeling van de baten van een economische activiteit) van het beleid in en tussen landen. Dit zal een van de centrale vragen van de 21eeeuw zijn. Billijkheid moet daarom de kern uitmaken van het institutionele raamwerk voor duurzame ontwikkeling.

Hieraan gekoppeld is het feit dat financiële steun aan armere landen onvermijdelijk is. Die is nu toegezegd, maar weinig landen maken die belofte waar. De Westerse wereld zal door directe betalingen of internationale marktmechanismen ervoor moeten zorgen dat armere landen zich kunnen ontwikkelen. Het Westen zal zijn eigen CO2-uitstoot hoe dan ook moeten verminderen. Welvaart wordt dan niet minder, maar zal bestaan uit andere dingen. Desondanks zullen we ons moeten voorbereiden op veranderingen in het klimaat. Wat er ook gezegd wordt, deze veranderingen zijn relatief voorspelbaar vergeleken met bijvoorbeeld de economie. We moeten de kans grijpen om nu te reageren, dat moet op wereldschaal, door global adaptation programs.

Bovendien is het belangrijk dat de G20 weer een plek krijgt binnen het raamwerk van de Verenigde Naties. De G20 vertegenwoordigt namelijk 90% procent van alle welvaart op aarde. Op dit moment houden zij hun eigen conferenties buiten de VN om, aangezien zij de besluitvorming binnen de VN te traag en te omslachtig vinden en ze van mening zijn dat hun stem niet voldoende gehoord wordt. Om deze groep belangrijke landen toch weer te integreren in de VN is belangrijk. Daarnaast zijn er enkele policy gaps, die nieuwe instituties vergen. Biermann ziet die bijvoorbeeld op het gebied van landbouw.

De toekomst
Wanneer we erin slagen om structureel de manier te veranderen waarop internationale besluitvorming tot stand komt, billijkheid een centrale plaats inneemt in de economie en de G20 participant is in het raamwerk van de VN, creëren we de juiste voorwaarden voor een effectieve bestrijding van de klimaatproblemen. In maart zal er in Londen een grote conferentie over dit onderwerp plaatsvinden getiteld Planet under pressure. New knowledge towards solutions. Laten we hopen dat die conferentie een belangrijk fundament zal zijn voor een ambitieus stappenplan voor het gezamenlijk aanpakken van klimaatverandering die rond de Top Rio + 20 in actie van regeringen, politici, ngo's, bedrijven en individuen omgezet moet worden.

Meer weten? Kijk de lezing teru van de serie People, planet, profit en principles!

Kijk ook bij Planet under Pressure voor meer informatie over en het downloaden van de genoemde policy briefs.