Studium Generale organiseert in het voorjaar van 2012 de lezingenserie De zwerm als onderdeel van de cursus Wetenschapsfilosofie (7,5 ECTS). Inschrijven is voor studenten mogelijk tot en met 27 november.
De zwerm
Meer dan de som der delen
Wanneer 8 woensdagavonden vanaf 8 februari 2012
Tijd 20.00-21.30 uur
Waar Aula, Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht
Code 201100030
Hoe kan het massale gedrag van 'enkelingen' in de natuur en in de maatschappij tot 'hogere organismen' met eigen intelligentie leiden, zoals de zwerm, de mierenhoop of de stad?
Op YouTube circuleren opnames van spreeuwen die plotseling een zwerm vormen. Het is alsof er een nieuw groot wezen ontstaat. De zwerm heeft zogenaamde emergente eigenschappen die de vogels individueel niet bezitten. Het geheel is meer dan de som der delen.
Bijen en mieren zijn simpele dieren, met een klein brein en een beperkt communicatievermogen. Als groep kunnen ze toch complexe taken aan, zoals efficiënt voedsel verzamelen. Door samen te werken bereiken de insecten grotere schijnbaar intellectuele capaciteiten: zwermintelligentie genoemd.
Ook steden kun je zien als superorganismen waarin ordening ontstaat, en met eigen overlevingspatronen die uitstijgen boven het individuele handelen. Computertechnologie maakt het mogelijk dit soort processen te simuleren, zoals in het computerspel SimCity. En robotjes kunnen door middel van biologische principes geprogrammeerd worden om die efficiënte chaos die een zwerm lijkt te kennen te onderzoeken.
Denken in termen van emergentie en zelforganisatie, in complexe systemen, biedt een alternatief voor fenomenen die via reductionistische denkwijzen in de wetenschap niet begrepen kunnen worden. Dergelijke theorieën zijn in de laatste decennia doorgedrongen in vrijwel alle wetenschapsgebieden. Behalve inhoudelijke vernieuwing van vakgebieden brengen ze ook nieuwe verbanden en samenwerkingsvormen over de grenzen van afzonderlijke disciplines heen. Misschien is wetenschap zelf wel het meest complexe, intelligente 'systeem' dat de geschiedenis heeft voortgebracht.
I.s.m. de faculteiten Bètawetenschappen, Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen.
Meer info...
Helaas kan de cursus Duurzaamheid als wereldbeeld (GEO3-5004) in blok 3 geen doorgang kan vinden. Dit in verband met het niet kunnen vinden van docenten-ondersteuning.