Klimaatverandering: zeker voor ons Nederlanders lijkt het op dit moment een ver-van-je-bed show. De smeltende ijskappen en de droogte die de Afrikaanse sub-sahara teistert, kennen we vooral van tv. Toch zal de snelle opwarming van de aarde ons uiteindelijk allemaal raken. De tijd om maatregelen voor ons uit te schuiven is dus voorbij. Met haar stichting Urgenda probeert directeur Marjan Minnesma die urgentie voelbaar te maken én met oplossingen te komen voor een klimaatneutrale toekomst.
Waarom is het zo belangrijk dat we juist nu vaart maken in de strijd tegen temperatuurstijging? Minnesma vergelijkt de uitstoot van boosdoener CO2 met het vollopen van een badkuip. Maar dan één waarvan je de stop er niet zomaar uit kan trekken: van alle CO2 die we nu uitstoten hebben we nog honderden jaren last. De enige optie is dus om de kraan dicht te draaien. Als we dat niet doen en doorgaan met de huidige uitstoot zal de gemiddelde temperatuur op aarde de komende jaren 4 tot 6 graden stijgen. Eén van de gevolgen zal zijn dat vanwege wereldwijde droogte honderden miljoenen mensen op de vlucht zullen slaan. Het is haast niet voor te stellen hoe ontwrichtend de komst van al die vluchtelingen voor onze samenleving zal zijn.
Mijlpalen
Dat stichting Urgenda niet alleen klimaatdoelstellingen op de agenda zet maar er ook daadwerkelijk actief naar handelt heeft zich inmiddels al uitgewezen. Een belangrijk doel dat ze in de afgelopen jaren hebben behaald, is het op poten zetten van een collectieve inkoopactie van 50.000 zonnepanelen, waardoor deze 1/3e in prijs zakten.
Maar de klimaatzaak is het echte paradepaardje van stichting Urgenda. In 2015 spanden zij, samen met 900 mede-eisers, een zaak aan tegen de staat op grond van het burgerlijk recht. Zij stelden dat de staat een onrechtmatige daad pleegt jegens haar burgers door de klimaatverandering niet aan te pakken. De staat schendt op deze manier haar zorgplicht. De rechter gaf ze gelijk. Een historische uitspraak, omdat het burgerlijk recht nooit eerder was ingezet bij een milieuzaak. De staat was iets minder tevreden met deze uitkomst en ging in hoger beroep. Maar dit betekent niet dat de staat haar eigen doelstelling om in 2020 de uitstoot met 25% te hebben verminderd, kan laten verslonzen. Hoger beroep kent in het burgerlijk recht namelijk geen opschortende werking. Er is dus al nieuw beleid in de maak om ervoor te zorgen dat de doelstelling in 2020 kan worden gehaald.
What's next?
Met alleen zeggen hoe verschrikkelijk het allemaal wel niet is, schieten we volgens Minnesma niet zoveel op. En dat hoeft ook helemaal niet. Als we nu een radicale omslag maken, kunnen we een heel eind komen in het terugbrengen van de uitstoot - de technologische middelen hebben we immers in huis. Maar zo'n omslag kan alleen als iedereen meewerkt. “Niemand kan het alleen, burgers niet, overheid en bedrijfsleven niet. We moeten samen de slag maken,” aldus Minnesma.
Ze doet dus een oproep op drie niveaus. Als individuen zullen we minder moeten vliegen, minder vlees moeten eten en vaker de fiets moeten pakken. Bedrijven zullen klimaatneutraal moeten gaan produceren en zelfvoorzienend leren zijn qua energie. En ook de overheid heeft huiswerk: waarom wordt het milieu weggemoffeld bij de staatssecretaris van infrastructuur? Volgens Minnesma hoort het milieu thuis in het hart van de economie. De verantwoordelijkheid ligt dus bij de minister van Economie, Henk Kamp, die veel meer dan hij nu doet, zou moeten handelen op basis van noodzaak.