Over de bloemetjes en de bijtjes
Is de seksuele voorlichting op middelbare scholen up to date? Om dat te onderzoeken vroeg de NPO aan maar liefst tweeduizend middelbare scholieren naar hun mening. Gemiddeld scoorde de seksuele voorlichting op Nederlandse middelbare scholen een 5.8 en dat is 'Best kut, dus', aldus de NPO. De voorlichting draaide vooral om heteroseksuele seks en er was geen aandacht voor genot, masturbatie of seksuele oriëntatie. Daarom start de NPO in samenwerking met Brandpunt+ vanaf 2 september #kutvoorlichting, een reeks artikelen en filmpjes die samen wél een inclusieve en uitgebreide seksuele voorlichting voor jongeren moet vormen.
Culturele stereotypen
Deze beperkte ideeën rondom seksualiteit zijn niet alleen in seksuele voorlichting aanwezig: onze hele maatschappij is doordrenkt met regels rondom seks. Dr. Vanwesenbeeck legt in haar lezing Jeugd, cultuur en seks uit dat in onze maatschappij de 'heteroseksuele dubbele moraal' overheersend is. De vrouw heeft vooral een instrumentele waarde voor het genot van de man, en moet hierdoor zowel sexy zijn als zelf niet te veel van de seks genieten, wat tot een tegenstelling leidt. De ideeën dat mannen meer seksdrive zouden hebben dan vrouwen, of dat een orgasme door alleen penetratie (veel) voorkomt, zijn beiden trouwens al meermaals onderzocht en weerlegd.
Ontwikkelen van seksualiteit
We weten dat seks niet alleen een man/vrouw-feestje is, dat er veel genderidentiteiten en seksualiteiten bestaan, en dat vrouwen net zo goed van seks kunnen genieten als mannen. Toch komt dit absoluut niet naar voren in het beeld van seks dat jongeren op de middelbare school voorgeschoteld krijgen. Zoals seksuologe Ellen Laan zegt in een interview dat onderdeel is van #kutvoorlichting: “de mensen die seksuele voorlichting geven moeten begrijpen dat alles wat níet gezegd wordt, ook als boodschap wordt opgepikt door jongeren”. Dit is schadelijke, aldus Vanwesenbeeck, omdat seksualiteit een belangrijk gedeelte van iemands identiteit is. Wanneer bepaalde aspecten van seks, gender en seksuele oriëntatie compleet weggelaten worden of er achterhaalde denkbeelden over verspreid worden, kunnen jongeren hun seksualiteit niet voldoende ontwikkelen. De heersende schadelijke denkbeelden over seks komen zo bij de volgende generatie terecht, waar het een self-fulfilling prophecy wordt: onbewust zullen jongeren deze ideeën meenemen in hun eigen gedrag.
(Gemiste) kans
Op dit moment is seksuele voorlichting op middelbare scholen vooral een gemiste kans. Maar dit kan ook anders: deze voorlichting biedt een mogelijkheid jongeren wél een compleet beeld te geven van alle seksualiteiten, genders en manieren om seks te hebben (en er ook nog van te genieten) zonder de achterhaalde stereotypen geven. Vanwesenbeeck benadrukt namelijk dat onze genen en ons brein in staat zijn om zich aan te passen, waardoor stereotypering en genderrollen een steeds kleinere invloed op ons gedrag kunnen vormen. Wellicht kan #kutvoorlichting met onderwerpen zoals genot bij de vrouw, seksuele oriëntatie en communicatie tijdens de seks een stap in deze richting zetten.
Meer weten over culturele ideeën over seks? Kijk dan de lezing van Vanwesenbeeck hier terug of kom op 4 oktober naar de lezing "Let’s talk about sex" van Ellen Laan op het Betweterfestival.
