'Verander de wereld, begin bij jezelf' luidt een bekend motto. Toch blijkt dit lastig in de praktijk. Probeer maar eens een maand zonder plastic, internet of buiten het financiële systeem te leven. Zeker als het gepaard gaat met ongemak is een trend niet makkelijk gezet. Hoe zorg je dan voor verandering? In deze blogserie onderzoekt stagiaire Emma Groenendijk kantelpunten. Is er een succesformule voor een betere wereld?
Als ik boodschappen doe, terwijl ik hongerig ben, kom ik altijd met meer eten thuis dan ik op kan. Hoogleraar marketing en retailing aan Nyenrode Kitty Koelemeijer, legt in de Volkskrant uit dat honger de kooplust aanwakkert. Het is wellicht goed voor de economie dat ik veel geld uitgeef, maar dat geldt niet voor het milieu. Uiteindelijk gooi ik meer eten weg dan ik doorheb, maar ik niet alleen: een Nederlander gooit gemiddeld 50 kilo eten weg op jaarbasis. Dit valt mee in vergelijking met supermarkten. Die gooien grote hoeveelheden weg, omdat de voedselbank beperkt producten kan aannemen die over de verkoopdatum zijn (dit betekent niet dat de producten bedorven zijn). Deze voedselverspilling heeft een tegentrend veroorzaakt, die steeds groter wordt. Sommige supermarkten verkopen nu 'misvormde' groenten en sommige mensen vissen eten uit de vuilnisbak. De Europese Unie verklaarde 2014 'het jaar tegen voedselverspilling'. Hoe effectief is z'n tegenbeweging?
Dumpster diving
Een groot deel van het voedsel dat wordt weggegooid kan eigenlijk nog gegeten worden. Sommige mensen doen nu aan dumpster diving,een trend die is overgewaaid uit Amerika. In Amsterdam werd in 2014 een DumpsterDiveDiner georganiseerd. Hier werden maaltijden geserveerd van, de naam suggereert het al, voedsel uit de vuilbak. In vuilnisbakken worden door de 'divers' soms schatten gevonden als een zak mosselen of coquilles. Voor veel mensen blijft de drempel echter te hoog, een hygiënische hobby is het immers niet. Niet getreurd, alternatieven genoeg.
Kromkommer of Buitenbeentjes
Naast het voedsel dat wordt weggegooid, zijn er ook producten die nooit het schap halen, omdat ze misvormd of verkleurd zijn. Iedereen met een moestuin weet dat wortelen niet altijd recht zijn. Het initiatief Kromkommer heeft het voor elkaar gekregen misvormd voedsel in de verkoop te krijgen. Mogelijk heeft dit Albert Heijn geïnspireerd tot Buitenbeentjes, de verkoop van gebrekkige seizoensproducten met korting. Hopelijk gaat er een verschuiving plaatsvinden van looks naar smaak: een kromme wortel smaakt hetzelfde als een rechte.
Is het niet al gelukt?
Het is natuurlijk hartstikke goed dat Albert Heijn dit initiatief heeft opgepakt. Wel is het opvallend dat misvormde groente en fruit internationaal al enige tijd in de supermarkt liggen. De supermarktketen Tesco in Groot Brittannië introduceerde de verkoop van misvormde groenten in 2013. De Franse supermarktketen Intermarché deed ook mee. Zij presenteerde in 2014 de verkoop van misvormd voedsel met een mooie reclame; “Inglorious fruits and vegetables: the ugly carrot, in a soup who cares.” Producten als de 'ridiculous patato' tot de 'failed lemon': roemloze groenten die net zo goed smaken en 30% goedkoper zijn dan normaal. Het resultaat van de campagne was verbluffend: in de eerste twee dagen werd er 1,2 ton aan misvormde groente verkocht.
Toekomst
Met al deze nationale en internationale initiatieven lijkt het kantelpunt bereikt. Wel moet het initiatief breder gedragen gaan worden, zo verkoopt nog niet elke Albert Heijn filliaal misvormde groente. Anders loopt de tegentrend het risico als kortstondige hype te verdwijnen. Daarnaast zijn er nog een aantal problemen met het imago van misvormde groente en fruit. Vooral in Amerika is dit een probleem terwijl de armoede en honger daar groot is. Er wordt kritiek geleverd op de kwaliteit van de misvormde producten, “criticized for trying to sell poor people trash.”
Hetzelfde probleem geldt voor het imago van dumpster diving. De negatieve associatie met eten uit de vuilnisbak verhoogt de drempel enorm. Maar als we allemaal bewust omgaan met voedsel en daardoor niks weggooien, hoeft niemand in de vuilnisbak te vissen.
Wil je meer weten over je eten en wat het over je zegt? Kijk dan de lezingserie 'Framing Food' terug.
> Intro: Kantepunten (14-07-2015)
> Kledingdilemma (21-07-2015)
> Digiminderen (28-07-2015)
