The next generation
Als je nu naar buiten kijkt zie je dan een mix van groen en grijs? Grote kans van wel, want meer dan de helft van de wereldbevolking woont op dit moment in een stad. Naast de huizen, wegen en hoogbouw is er plek voor een boom of plantsoen. Toch klinkt natuur als iets waar je een stukje voor moet rijden. Je associeert het niet meteen met de stad, maar dat is onterecht zo bleek tijdens de vijfde lezing in de reeks The next generation. Wat betekenen de plukjes groen tussen al dat beton en asfalt voor ons? Hebben we hier genoeg aan? En hoe kunnen we een groene infrastructuur in de stad creeëren?
Romantisch beeld
Mensen zijn graag in de natuur: het bevrijdt ons van de dagelijkse sleur en helpt om even helemaal tot rust te komen. Geen spervuur aan prikkels en prettig om naar te kijken, want wie vindt een uitgestrekt bos lelijk? De ongerepte wildernis spreekt ons aan. Maar wat is dan echte wildernis? Het WNF zet zich wereldwijd in voor natuurbescherming. Directeur van het WNF Johan van de Gronden legt uit dat er nog maar weinig ongerepte natuur over is. Vaak projecteren wij onze romantische idealen en ideeën over de natuur en wildernis op wat wij zien. Dit gebeurde vroeger al. Henry David Thoreau wordt gezien als de grondlegger van de natuurbescherming. Hij trok zich terug in een afgelegen blokhut en schreef daar het beroemde boek 'Walden; or, Life in the Woods'. Dat bos moet in werkelijkheid niet veel meer zijn geweest dan een paar jonge bomen, aan de rand van een dorp. Maar het voelde voor hem als wilde natuur en door daar te wonen ging hij in zijn woorden 'terug naar de essentie van het leven'. Ook nu voelen beschermde natuurgebieden als ver weg van de beschaving, maar liggen zij vaak binnen een straal van 17 km van bebouwd gebied.
Biofiel
Zo wild en afgelegen is die natuur dus eigenlijk niet. Is er dan ook nog goed nieuws? Jazeker, stelt van de Gronden, de Nederlandse steden zijn relatief groen. Er is zelfs meer biodiversiteit in steden dan op het platteland. Prof. dr. Martin Dijst, stadsgeograaf en directeur van het speerpunt duurzaamheid aan de Universiteit Utrecht, heeft meer goed nieuws. Hij doet onderzoek naar healty urban living. Juist omdat zo veel mensen in de stad wonen is er maatschappelijke vraag naar kennis op dit gebied. Dijst vult van de Gronden aan en zegt dat er veel meer natuur in de stad is dan we denken. In de vorm van tuinen en parken, maar ook de seizoenen, weersomstandigheden en het dag/nacht ritme is natuur. Eigenlijk zijn mensen 'biofiel', wij houden van natuur en willen er altijd bij in de buurt zijn. Daarom nemen we huisdieren, kopen we bloemen en zetten we planten in de vensterbank.
It's not easy being green
De natuur heeft positieve effecten, zo gaan we meer bewegen en voelen we ons beter buiten de stedelijke omgeving. Daarom is de stad is gebaat bij groen. Van Tokyo tot New York, wereldwijd zijn urbane regio's afhankelijk van de omringende natuurgebieden. Bomen zuiveren lucht, dempen geluid en dragen bij aan een prettige gevoel. Hoe meer bomen, hoe meer vreugd! Hoewel…het park dat overdag zo vrolijk maakt, is 's nachts een plek waar je niet graag komt. En je kunt wel overal parken aanleggen, maar je moet wel rekening houden met de bestaande structuren. Goede stadsplanning met natuurlijke elementen is onmogelijk zonder kennis over luchtkwaliteit, menselijke behoeften, psychologie en natuurbeheer. We zijn 'urban by nature' en 'biofiel' tegelijk, dus de uitdaging voor bestuurders en geografen is een balans te vinden tussen functionaliteit en groen in de stad.
Bloeiende groen-grijze beweging
Verschillende creatieve initiatieven bestaan al in de vorm van hangende tuinen en stadslandbouw in leegstaande kantoren. Op 4 april is er het BeeCare symposium, met als slogan 'De binnenstad als natuurreservaat'. Dit jaar is het thema van de Internationale Architectuur Biennale in Rotterdam zelfs 'Urban by Nature'. De relatie tussen stad en natuur staat centraal en concrete ontwerpvoorstellen komen aan bod die kunnen bijdragen aan de manier waarop we ons complex stedelijk landschap plannen, ontwerpen en aansturen. Het komt dus wel goed met die mix van groen en grijs. En uiteindelijk zal onze liefde voor stadsnatuur ook het draagvlak voor de echte wildernis, die we willen behouden als schatkamers voor 's werelds biodiversiteit, verhogen.
Kijk de lezing 'Stad en natuur' terug, lees ook het Twitterverslag van Milkstory over deze avond. Volgende week gaan we het hebben over 'Een gezonde wereld' met prof. dr. Jan Willem Erisman (directeur Louis Bolk Instituut) en prof. dr. Huub Schellekens (Farmaceutische Biotechnologie, UU). Zij laten zien dat de gezondheid van mens, dier en natuur samenhangen.
