Corona 1 jaar later
Een jaar geleden gingen we met z’n allen in lockdown. De scholen gingen dicht, restaurants moesten hun deuren sluiten, en thuis, op straat en in publieke ruimtes hielden we 1,5 meter afstand. Nu, één jaar later, zijn we nog steeds niet van het virus verlost. Hoe kijken wetenschappers terug op de afgelopen tijd? Welke effecten heeft het virus op de samenleving? En wat staat ons nog te wachten? Tijdens de talkshow Corona 1 jaar later stelden we die vragen aan experts die zich, uitgerust met kennis en kunde vanuit hun eigen vakgebied, buigen over de verregaande gevolgen van het coronavirus.
Het eindresultaat: vier afwisselende tafelgesprekken met onder andere viroloog prof. dr. Marion Koopmans (EUR&RIVM), immunoloog prof. dr. Cécile van Els (UU&RIVM) en wetenschapsjournalist Maarten Keulemans. Ook aan muzikaal vermaak was er geen gebrek: Cabaretier Kiki Schippers begon en eindigde de avond met zelfgeschreven teksten en muziek waar je kippenvel van krijgt. In dit blog zetten we de hoogtepunten voor je op een rij.
Al die cijfers en grafieken.
Zoveel doden, zoveel zieken.
Hoeveel nu weer?
Even spieken.
- Kiki Schippers
Viroloog prof. dr. Marion Koopmans staat bekend als een wereldleider in het onderzoek naar virus verspreiding, zo ook het coronavirus. Het kabinet kijkt naar het Outbreak Management Team, waar ze lid voor is, voor advies rondom de maatregelen. Daarom doet ze haar best zoveel mogelijk kennis op tafel te brengen, onder andere door een grondige reconstructie van het virus te maken in Wuhan, de Chinese stad waar wetenschappers het virus voor het eerst constateerden. Koopmans licht een tipje van de sluier: de grote voedselmarkt in Wuhan, waar vermoedelijk levende, wilde dieren werden verhandeld die een variant van het virus meedroegen, is niet de grote boze brandhaard van corona zoals de media het afschilderden. Maar Wuhan is wel een voorbeeld van een moderne miljoenenstad waar een hoog risico bestaat op virusverspreiding. Meer weten hoe dit in z’n werk gaat? Kijk hieronder het interview met Koopmans terug.
In die spuiten zit een tracker
Daarmee volgen ze je lekker
Word wakker
Ik ben je wekker
- Kiki Schippers
Fabels over vaccineren
Nederland reageerde met een mengeling van opluchting en wantrouwen op het nieuws dat er vaccins voor het coronavirus waren ontwikkeld en goedgekeurd. Eindelijk licht aan het einde van de tunnel, maar ook de knagende vraag: hoe ontwikkelden wetenschappers nou binnen het spectaculaire tijdsbestek van één jaar een vaccin? Is dat wel betrouwbaar? Immunoloog prof dr. Cécile van Els doet onderzoek naar de immuunreacties van het afweersysteem in ons lichaam. Hoewel zowel het coronavirus als de ontwikkelde vaccins vaak associaties oproepen met gevaarlijk en nieuw, legt Van Els uit dat de vaccins werken zoals ze dat bij elk virus doen: ze laten je afweersysteem héél kort kennis maken met de vreemde binnendringer – in dit geval corona – waardoor je lichaam zich ertegen wapent. Maar wat nou als er continu nieuwe coronavarianten opduiken: zijn we dan ooit klaar met vaccineren? Volgens Van Els wel, maar dat wordt een kwestie van het virus inhalen en voorblijven. Meer weten? Kijk dan hieronder het interview met Van Els terug.
Want ik weiger te buigen
Voor zo’n wreed ontwrichtend lot
Ik weiger dit te slikken
Ik weiger weerloos te stikken
- Kiki Schippers
Aan de frontlinie
Gor Khatchikyan is als spoedeisendehulparts gewend om makkelijk te schakelen wanneer hij in onverwachtse situaties terecht komt. Dat hoort bij zijn baan. Toch maakt het een diepe indruk op hem wanneer hij in de frontlinie werkt tijdens de coronacrisis, en niet alleen in de negatieve zin. Als arts moet hij omgaan met patiënten die veel eenzaamheid voelen en angst voor blijvend letsel of de dood. Daarbij vergroot de media die angst doordat ze overweldigend focussen op juist die negatieve aspecten. “De pandemie is vruchtbare bodem voor gevoelens van angst, maar in ellende worden ook mooie dingen geboren”, voegt Gor daar aan toe. Want naast alle ingrijpende gevolgen van het virus, zorgt de pandemie ook voor een grote mate van collegialiteit tussen hem en zijn collega’s, een bereidheid elkaar te motiveren en een luisterend oor te bieden aan patiënten.
Met een overheid als webshop
Waar je testen kunt bestellen
Steek jezelf in groene schulden
Wetend dat je veilig bent
- Kiki Schippers
Een nieuwe economie
Door een blik te werpen op de economie, zien we duidelijk hoe het virus zich nestelt in alle kieren en gaten van de samenleving. De drie financiële steunpakketten van de overheid moesten ervoor zorgen dat het water niet aan de lippen stond van ondernemers, die tijdelijk buiten spel staan door de maatregelen. Maar de steunpakketten zijn niet genoeg, vinden velen. Econoom dr. Sandra Phlippen (ABN AMRO & EUR) nuanceert dit beeld: “De pakketten waren uitzonderlijk, ze bedroegen twintig keer zoveel als tijdens de financiële crisis. Het geeft aan in wat voor rijk en welvarend land we eigenlijk leven.” Maar hoe ziet de economie eruit na de pandemie, als de steunpakketten wegvallen? Phlippen voorziet uitdagingen, maar is ook optimistisch. De steun moet niet te vroeg worden weggehaald, vindt de econoom. Dan gaan bedrijven alsnóg failliet. Ook ziet Phlippen een grote kans liggen op het gebied van duurzame economie. Wil je weten waarom? Kijk dan het interview hieronder terug.
Iedereen wil duidelijkheid, voorspelbaarheid een recht
Maar menen ze dat echt?
- Kiki Schippers
Het kweken van vertrouwen
Aanvankelijk was wetenschapsjournalist Maarten Keulemans verdeeld over de ernst van het coronavirus. Maar het bericht dat het virus in de miljoenenstad Wuhan opdook, zo grondig verbonden met de rest van de wereld, baarde hem toch wat zorgen. Zijn laatste instinct bleek juist, en hij was de eerste journalist die over het coronavirus schreef in de Volkskrant. Hij noemt zichzelf een doorgeefluik met een controlerende taak: hij staat tussen wetenschappers en de krantlezers in, en selecteert zijn bronnen nauwkeurig. Tegelijkertijd weet hij ook dat de boodschapper het altijd fout doet in de ogen van het publiek ten tijde van crisis. Een uitspraak die vele mailen is bevestigd door het commentaar dat de Volkskrant de politiek te braaf volgt.
Commentaar op de politiek wordt gevoed door onzekerheid over de coronacrisis: over het virus, over vaccins, en vooral over hoe autoriteiten met de crisis omgaan. Dat is een gevoel waar wij mensen niet van houden, volgens psycholoog prof. dr. Kees van den Bos (UU). Wantrouwen in autoriteiten wordt gevoed door dubbelzinnigheden of onduidelijkheden in het beleid, terwijl we tijdens een crisis juist zekerheid en antwoorden willen. Maar zo makkelijk geeft deze crisis haar oplossingen niet prijs, en ons uithoudingsvermogen wordt voortdurend op de proef gesteld. Juist dat zorgt ervoor dat mensen zekerheid zoeken in alternatieve geluiden met complottheorieën als uiterste, legt van den Bosch uit. Om dat te voorkomen, moeten wetenschappers, politici, journalisten én burgers omgaan met elkaar vanuit hetzelfde principe: neem mensen en hun stem serieus, kweek vertrouwen door transparant te zijn over je beslissingen.
Nieuwsgierig naar het interview met Keulemans en Van den Bos? Kijk het dan hieronder terug!
Wil je liever de hele talkshow in zijn geheel bekijken? Bekijk die dan hier. En wil je het volledige lied van Kiki Schippers bekijken en beluisteren, bekijk dan onderstaande video.
