Gisteren is de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap uitgedeeld, de NWO-Spinozapremie. De prijs is bestemd voor wetenschappers in Nederland die tot de top in hun gebied horen. De winnaars? Prof. dr. Heino Falcke, astronoom aan de Radboud Universiteit Nijmegen, prof. dr. Patti Valkenburg, communicatiewetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam en prof. dr. Erik Verlinde, theoretisch fysicus, ook van de Universiteit van Amsterdam. Ieder ontvangen zij 2,5 miljoen euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Wie de Spinozapremie wint, verricht baanbrekend onderzoek, geniet internationaal aanzien en inspireert.
Neem bijvoorbeeld het onderzoek dat prof. dr. Erik Verlinde verricht. Hij verwierf al op jonge leeftijd wereldwijde bekendheid onder natuurkundigen met een formule die zijn naam is gaan dragen (de Verlinde-formule). De laatste paar jaar is Verlinde bezig niets minder dan de aard van zwaartekracht te verklaren. Volgens hem is zwaartekracht geen fundamentele kracht, maar een emergente eigenschap. In de Volkskrant (07-06-2011) vergelijkt prof. dr. Verlinde zwaartekracht met de natheid van water ter verduidelijking: 'moleculen zijn niet nat, het geheel wel.' Verlinde zou met zijn ideeën over zwaartekracht wel eens de sleutel in huis kunnen hebben die Newtons wetten verbindt met die van Einstein. Misschien is dat een grote stap richting een 'theorie van alles'. Verlinde's onderzoek inspireert, het onderwerp alleen al spreekt erg tot de verbeelding. Zo bleek ook uit de lezing die zijn eeneiige tweelingbroer prof. dr. Herman Verlinde gaf bij Studium Generale in het najaar van 2010 over zwarte gaten. Hoewel het complexe onderwerpen zijn, is het mogelijk ze op een begrijpelijke manier uit te leggen. Dit bewees ook prof. dr. Renate Loll, theoretisch fysicus, in haar lezingen bij waarbij zij sprak over ruimte, tijd, zwaartekracht en kwantumtheorie.
Het onderzoek van prof. dr. Heino Falcke bevindt zich qua onderwerp niet ver van dat van prof. dr. Verlinde. Hij doet onderzoek zowel op de grenzen van de wetenschap als op die van zwarte gaten. Volgens prof. dr. Falcke kunnen zwarte gaten ons veel leren over zwaartekracht. Govert Schilling sprak in de Studium Generale serie 'Iets nieuws onder de zon' over zwarte gaten en het fascinerende heelal. Hij plaatste zwarte gaten op de derde plaats in zijn ranglijst van meest belangwekkende kosmische onderwerpen.
Hoewel prof. dr. Patti Valkenburg zich bezighoudt met een volledig andere tak van sport, is haar onderzoek zeker niet minder boeiend. Hoe worden mensen in een uiterst beïnvloedbare periode in hun leven beïnvloed door een fenomeen waar zij bijna voortdurend mee in contact zijn? Concreter: hoe beïnvloeden media onze jeugd op sociaal, cognitief en lichamelijk niveau? Iedereen lijkt hier een mening over te hebben. Als je wil weten wat de feiten en ficties zijn, houdt dan het programma van Studium Generale in de gaten, want dit najaar staat een programma over mediawijsheid op het programma...
