Van Houtum is een expert op het gebied van Europees grensbeleid, grensoverschrijdende samenwerking en migratie. Voor zijn laatste publicatie nam hij de politieke cartografie van ongedocumenteerde migratie (doorgaans verbeeld als een invasie van grote rode pijlen) naar de EU onder een kritische loep.

In 2017 kreeg Van Houtum de Hermesdorfprijs toegekend. Deze prijs wordt ieder jaar door de Radboud Universiteit uitgereikt aan een wetenschapper die in de landelijke media met zijn/haar onderzoek heeft bijgedragen aan een maatschappelijk debat. In Van Houtums geval was dit voor zijn veelvuldige bijdragen in kranten, voor radio en TV (Nieuwsuur, EenVandaag etc) aan het migratiedebat in 2015 en 2016.

Naast zijn functies aan de RU is Van Houtum ook parttime professor Grensstudies aan de Universiteit van Oost-Finland.

Voor recente publicaties en meer info zie www.henkvanhoutum.nl.