Onder de vlag van haar stageproject sprak Didi van Trijp in het voorjaar van 2014 een aantal wetenschappers over hun citizen science-projecten. Deze week prof. dr. Remco Veltkamp, hoogleraar multimediatechnologie, over de app 'Hooked'.
Wat maakt een hit een hit? En hoe komt het toch altijd dat dat ene liedje in je hoofd blijft hangen? Met de app 'Hooked' proberen muziekwetenschappers het geheim van een liedje dat iedereen bijblijft te ontrafelen. De app speelt de eerste paar noten van een liedje, waarop de speler moet aangeven of hij of zij deze herkent of niet. Op die manier verzamelen de wetenschappers gegevens over zogenaamde 'hooks', tooncombinaties die makkelijk onthouden worden. Wat levert zo'n app de wetenschap?
Cognitieve jeuk
De app maakt deel uit van het project 'Cogitch' (een samentrekking van de woorden cognitive en itch), dat gesteund wordt door NWO. Het hoofddoel van het project is om te onderzoeken wat nu zogenaamde 'cognitieve jeuk' veroorzaakt: wat blijft in je hoofd hangen? 'Hooked' is een instrument om te kijken welke liedjes mensen onthouden. Om hier achter te komen zijn heel veel data nodig. Het gebruik van testpersonen, zoals gebruikelijk in dit soort onderzoeken, bleek niet toereikend: je hebt veel meer mensen nodig. Nog niet eerder werden er op deze schaal gegevens verzameld op het gebied van 'Music Information Retrieval'.
Momentum
Van tevoren was het lastig inschatten hoeveel mensen mee zouden doen. Daarom werd bij het lanceren van de app gezorgd voor de nodige media-aandacht. Zo werd de app gepresenteerd tijdens de kerstperiode in 2013, een periode waarin mensen hun lijstjes voor de Top 2000 gaan opstellen. Op die manier ontstond er momentum in de media. Daarnaast zorgde ook het partnerschap met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum voor aandacht. Maar worden mensen door deze app nu geënthousiasmeerd voor de wetenschap? Veltkamp denkt van niet, voor mensen die dat niet al waren. Zo zal niet iedereen die meedoet daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in de uitkomsten van het onderzoek. De app kan wel hun beeld van wetenschap veranderen. 'Hooked' zet mensen aan het denken over de verschillende manieren waarop de wetenschap werkt. Zelfs de hitjes uit de Top 2000 kunnen blijkbaar een bron zijn voor serieus, academisch onderzoek. Dat brengt de wetenschap dichterbij.
Spin-off
Doordat 'Hooked' door de media is opgepikt ontstond contact met onderzoekers in het buitenland. Zo is er onlangs een samenwerking opgezet met het Manchester Science Festival. Onderzoekers daar gaan aan de slag met een vergelijkbare studie (HookedOnMusic) en delen hun resultaten met het team achter Hooked. Als het onderzoeksproject niet in deze bijzondere vorm was gegoten, was het waarschijnlijk niet opgevallen. Soms is het lastig om de kern van het onderzoek onder de aandacht te blijven brengen. In de media kiezen ze een populaire insteek. Aan Veltkamp wordt bijvoorbeeld vaak de vraag gesteld of hij na het onderzoek de formule voor een mooi liedje in handen heeft. Maar dat is wat hem betreft helemaal geen interessante vraag. Het gaat er niet om of een nummer fijn is om naar te luisteren, maar waarom we deze onthouden.
Nieuwe impulsen
Wanneer is Hooked 'klaar'? De onderzoekers zijn hard bezig met het verzamelen van nog meer gegevens. Uiteindelijk worden de resultaten gepubliceerd in een aantal wetenschappelijke artikelen. Het team werkt eraan om Hooked toegankelijker te maken door een webversie te creëren. Veltkamp hoopt dat de webversie zorgt voor een nieuwe impuls en hoopt dat mensen ontvankelijker worden voor wetenschap, omdat ze hiermee zien dat wetenschap niet alleen in eenzame kantoortjes bedreven wordt. In de tussentijd kun je het liedje dat je maar niet uit je hoofd krijgt proberen te vervangen door een andere via UnheardIt.
Meer lezen over citizen science?
Bekijk de voorgaande blogs in deze serie:
> Inleiding citizen science
> Oorwurmen (Hooked! stond ook op Festival deBeschaving)
