De transitie van conflict naar vrede is niet eenvoudig. Vaak is een confrontatie met het verleden onvermijdelijk om verder te kunnen. Maar op welke wijze ga je deze aan? Het klassieke model van juridische vervolging is lang niet altijd passend. In het kader van de Vredesdagen 2013 organiseert Studium Generale i.s.m. SIB en Oikos het symposium 'Na het conflict' over schuld, boete en verzoening en de rol die wetenschap en kunst hierin kunnen spelen. Hierop vooruitlopend stelde Studium Generale afgelopen weken de vraag: Welke V's leiden naar vrede? Hier een kort overzicht.
Helaas is het lang niet altijd mogelijk alle verschillende methodes in te zetten. De middelen zijn in een land in transitie vaak schaars en geld voor gerechtshoven, educatie en andere programma's moet vaak van de internationale gemeenschap komen. Ook is er temidden van de opbouw lang niet altijd aandacht voor waar de bevolking behoefte aan heeft. En dan is er nog het probleem dat lang niet iedere methode overal toepasbaar is. Als er echt gekozen moet worden, welke V kies jij dan?
Verbeelden
Kunst speelt een onmisbare en unieke rol op de weg naar vrede. Door de verbeelding van het verleden wordt een voorzet gedaan voor verwerking. In Zuid-Afrika heeft de kunst net zoveel gedaan voor het genezen van de samenleving als de Truth and Reconciliation Commission, zo niet meer.
Verbinden
De dialoog aangaan is de enige manier waarop alle partijen die betrokken waren bij een conflict een stem krijgen, en hierdoor de meest inclusieve methode om de confrontatie met het verleden aan te gaan. Hierbij doet het er niet toe of er sprake was van terrorisme, een bendestrijd in een wijk, of van een genocide: het werkt altijd en overal.
Vergoeden
Het verlies van woning, bron van inkomsten en andere eigendommen leidt voor oorlogsslachtoffers, naast de psychologische gevolgen van langdurige ontheemding, vaak tot een onherstelbare sociale en economische achterstand. Vergoeding of teruggave van het geleden verlies speelt daarom een cruciale rol in het helingsproces, zelfs als berechting van daders uitblijft.
Verzoenen
Hoewel verzoening en vergeving persoonlijke processen zijn, mag hier door overheden en leiders op worden aangestuurd als de samenveleving daarbij gebaat is. Het voorbeeld van de waarheidscommissies in Zuid Afrika zou in veel meer post-conflictgebieden moeten worden geïmplementeerd.
Vooruitkijken
Om uit een conflict te komen en samen verder te gaan is een blik op de toekomts onotnbeerlijk. Om een duurzame vrede te garanderen moeten programma's zich daarom vooral op de jeugd richten.
Vergelden
Zonder bestraffing van hen die de verantwoordelijkheid droegen voor de begane misdaden is het onmogelijk aan een toekomst te werken. Alleen vergelding en de daarbij horende erkenning kan genoegdoening schenken aan slachtoffers en nabestaanden.
Morgen tijdens het symposium 'Na 't conflict' kun je met verschillende gasten, waaronder prof. dr. Rosemarie Buikema (Media en Cultuurwetenschappen, UU) en prof. dr. Micha de Winter (Pedagogiek, UU), discussiëren over welke V jij zou kiezen en waarom. prof. dr. Beatrice de Graaf (Centrum voor Terrorisme en Contraterrorisme, UL) houdt een korte lezing ter introductie. Kijk op de programmapagina voor meer informatie.
