Kritiek en vernieuwing
In de lezingenreeks Tegendenkers draait het om kritiek en vernieuwing. Nieuwe ideeën en stromingen ontstaan vaak door je af te zetten tegen je voorgangers. Dit is nodig om vooruit te komen.
Geoorloofd geweld
De eerste lezing draaide om geweld. Prof. dr. Hans Achterhuis ging in gesprek met dr. Ruud Welten. Welke verschijningsvormen van geweld zijn er, en hoe moeten we omgaan met onzichtbaar geweld dat voortvloeit uit moderne welvaart, zoals sociale ongelijkheid en bureaucratie?
Ruud Welten beargumenteert dat geweld vaak voortvloeit uit ander geweld. Zo waren de politionele acties een reactie op kolonialistisch geweld uit het verleden. Ook op andere terreinen zien we dit terug. Geweld vindt steeds meer plaats onder een beschaafde dekmantel. Zo worden groepen en individuen buitengesloten en gestigmatiseerd. Volgens Welten is dit ook een vorm van geweld. Geweld is in zekere zin een onderdeel geworden van onze beschaving. We bouwen een muur op, waarmee anderen worden buitengesloten. Binnen de muur overheersen angst en wantrouwen.
Hans Achterhuis waarschuwt voor de visie waarin geweld wordt gezien als een reactie op voorafgaand geweld. Hij is van mening dat het geweldsmonopolie enkel bij onze overheid moet liggen. De overheid moet als enige geweld kunnen bestraffen. Maatschappelijke misstanden moeten niet worden bestempeld als 'geweld', omdat dit een tegenreactie uitlokt. Dat vormt een vrijbrief voor slachtoffers om zelf ook gewelddadig te worden. Wel geeft Achterhuis aan dat er in sommige gevallen inderdaad sprake is van structureel geweld, en benadrukt het nut van Tegendenkers om een scherpe blik te behouden.
Bekijk de lezing terug of lees het nieuwsblog.
Gezondheidszorg, een gevaar voor de gezondheid
In de tweede lezing werd het thema gezondheidszorg belicht. Hans Achterhuis vraagt zich af of gezondheidszorg wel in alle gevallen positieve gevolgen heeft. Hij beschrijft het fenomeen iatrogenese: soms worden mensen juist ziek door artsen, ziekenhuizen en medicijnen. Ziektekosten reizen de pan uit en Medicijnen, zoals antidepressiva en slaapmiddelen worden veelvuldig voorgeschreven, terwijl ze hevige bijwerkingen kennen. Bij twijfel niet ingrijpen, Achterhuis hem een belangrijke les voor hedendaagse artsen. Gezondheidszorg wordt steeds belangrijker, maar belemmert ons op andere vlakken. Steeds meer mensen hebben psychische problemen, die gevoed worden door het aantal psychiaters en de budgetten die beschikbaar zijn om dit te verhelpen.
Prof. dr. Margo Trappenburg reageert hierop. Volgens haar wordt er in toenemende mate opgeroepen tot zelfredzaamheid door artsen en hulpverleners. Desondanks heeft de modernisering van de hulpverlening, zoals thuiszorg en mantelzorg, het leven van bejaarden er niet leuker opgemaakt, en kampen zij vaak met eenzaamheid. De angst tot medicalisering, leidt ertoe dat steeds meer mensen juist aan hun lot worden overgelaten. Trappenburg wijst erop dat medicalisering van problemen niet alleen maar negatief is. Het ontlast ook het gezin, de school, de arbeidsmarkt en de maatschappij.
Meer weten? Bekijk de lezing terug of lees het nieuwsblog. Op 12 november gaat de serie verder met de lezing Grenzen aan de Utopie,waarbij dr. Ronald van Raak in gesprek gaat met prof. dr. Hans Achterhuis. Bekijk de lezing terug.
