Lenin en Stalin
Ook in dit seizoen geeft prof. dr. Maarten van Rossem weer een serie lezingen bij Studium Generale over een van de belangrijke onderwerpen uit de wereldgeschiedenis. Na eerder te hebben gesproken over de Wereldoorlogen en de atoombom, komen dit jaar twee belangrijke historische personen aan bod: Lenin en Stalin, de grote leiders van het communistische Rusland. In de eerste lezing van deze reeks schetste Maarten van Rossem de opkomst van de Russische communisten en de jonge jaren van Vladimir Iljitsj Oeljanov, beter bekend als Lenin.
Wat voor jongetje was de kleine Vladimir? Zoals bij elke historische persoonlijkheid weten we over zijn jeugd het minste af. Omdat Lenin in die tijd nog geen bekendheid genoot hebben veel schrijvers geprobeerd zijn latere eigenschappen ook op zijn jeugd te projecteren. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat Lenin een zeer intelligent kind was, maar ook een ruziemaker. Deze laatste eigenschap is in zijn hele verdere leven terug te zien: zelfs de tsaristische regering van voor de revolutie van 1917 zag Lenin graag komen vanwege de tweespalt die hij in de communistische beweging veroorzaakte.
Een geboren leider was Lenin evenmin. Wel was hij sinds zijn studententijd volledig overtuigd van het gelijk van het socialistische gedachtegoed en de noodzakelijkheid van een revolutie van het proletariaat. Echter, de revolutionair Lenin was vooral een intellectueel, die zich uitte door middel van zijn pen. Met de praktische voorbereidingen van de revolutie van 1917 had hij niet veel van doen; Maarten van Rossem stelt dan ook dat we Lenin, zonder de gebeurtenissen in dat jaar, waarschijnlijk niet eens meer zouden kennen. Hij was nog niet uitgesproken in een toespraak voor studenten, waarin hij de revolutie een kleine kans gaf, of diezelfde revolutie brak uit. Met hulp van de Duitse regering keerde Lenin in allerijl terug naar Rusland, waar hij, twistend met anderen over de juiste weg om te volgen, als belangrijkste leider van de revolutionairen uit de bus kwam.
Kijk de lezing over de opkomst van het Russische communisme en de rol van de jonge Lenin hierin hier terug. In de volgende lezing, op maandag 7 juni, zal Maarten van Rossem ingaan op de gebeurtenissen die volgden na oktober 1917. Zie daarover dit stuk.
