Microbioloog Mike Jetten, wiskundige Ieke Moerdijk, antropologe Annemarie Mol en astronoom Xander Tielens zijn de gelukkige winnaars van de NWO-Spinozapremie die jaarlijks wordt uitgereikt aan Nederlandse toponderzoekers voor 'voortreffelijk, baanbrekend en inspirerend onderzoek'. Ieder ontvangt 2,5 miljoen euro. De wetenschappers dienen het geld te besteden aan wetenschappelijk onderzoek naar keuze. Wie zijn deze toppers en waarom verdienen zij de prijs? Alle vier kijken ze over de grenzen van hun eigen discipline heen en combineren zij kennis uit verschillende vakgebieden.
Bacteriën met wereldwijde invloed
Prof. dr. ir. Mike Jetten is hoogleraar ecologische microbiologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en hij liet zien dat bacteriën bepaalde reacties als energiebron gebruiken waarvan men eerder dacht dat die onmogelijk waren. Hieruit kon afgeleid worden dat bepaalde bacteriën 'een essentiële rol spelen in de wereldwijde kringloop van met name stikstof, methaan en zwavel.' De website van het NWO vermeldt verder dat honderden onderzoeksgroepen over de hele wereld hun onderzoek baseren op de ontdekkingen van Jetten.
Hoe een kopje en een donut hetzelfde zijn
Ieke Moerdijk is hoogleraar algebra en topologie (hoe ruimte is samengesteld) eveneens werkzaam aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Moerdijk schreef in 1992 een boek over topologie dat nog altijd geldt als het standaardwerk: Sheaves in geometry and logic. Wat Moerdijk niet alleen een topwiskundige maakt, maar ook een topwetenschapper, is dat hij 'de grenzen van zijn discipline' opzoekt en 'verbinding met andere wiskundige specialisaties en andere vakgebieden' vindt. Geïnteresseerd in wat de wiskunde allemaal vermag? Kijk dan ook eens op de Studium Generale pagina over Gecijferdheid.
Wat is ons lichaam?
Prof. dr. Annemarie Mol is hoogleraar Antropologie van het lichaam aan de Universiteit van Amsterdam. De kernvraag daarbij is: hoe ervaren we ons lichaam? Ook zij kijkt over haar eigen discipline heen en combineert in haar onderzoek 'op unieke wijze filosofie, medische sociologie, antropologie, wetenschapssociologie en sociale theorie', aldus het NWO. Hiermee inspireert en beïnvloedt Mol wetenschappers over de hele wereld.
Grote kleine dingen
Tot slot prof. dr. Xander Tielens. Hij is hoogleraar Fysica en chemie van de interstellaire ruimte aan de Universiteit Leiden. Tielens bestudeert de rol van grote moleculen en interstellair stof in het universum. Hij is de meest geciteerde actieve astronoom van Nederland vermeldt het NWO en een van de eersten die het belang van grote moleculen in de ruimte erkende. Zijn werk is een mix van astronomie, fysica en chemie van grote moleculen.
