14 maart 1970, Utrecht: het strijdtoneel van de feministische actiegroep Dolle Mina. Met de leus ‘Baas in eigen Buik’ op hun ontblote buiken deelden vrouwen flyers over abortus uit op een vergadering van gynaecologen. In de jaren die volgden demonstreerden de Dolle Mina’s voor het recht op geboortebeperking en abortus, voor toegankelijkheid en verbetering van het onderwijs. Kortom, voor gelijke rechten tussen man én vrouw. Deze strijd voor emancipatie gaat nog steeds door, en met resultaat. Dit jaar is de motie voor de afschaffing van de verplichte bedenktermijn voor een abortus en voor optimale anticonceptie aangenomen. Een enorme opsteker voor iedereen die blijft strijden voor de rechten van de vrouw.
De revolutie gaat door
De ingediende moties grijpen in op het zelfbeschikkingsrecht dat heerst in Nederland. Dit stelt dat je het recht hebt zelf te bepalen wie je bent en wat je doet. Vrouwen hebben dus ook het recht op toegang tot een veilig abortus en betrouwbare voorbehoedsmiddelen, zónder randvoorwaarden. De huidige wetten over abortus en anticonceptie voldeden hier niet aan en dus was het hoog tijd voor verandering.
De huidige abortuswet, die sinds 1981 van kracht is, beschrijft een verplichte bedenktermijn van vijf dagen voor vrouwen die een abortus willen. “Betuttelend en onnodig belastend.” vindt Ton Coenen van Kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers. Vrouwen zijn namelijk prima in staat om, in overleg met hun arts, een weloverwogen besluit te maken bij een abortus. De wettelijke bedenktermijn gaat niet alleen voorbij aan het zelfbeschikkingsrecht, maar ook tegen de adviezen van de World Health Organization in. “Laat de stem van vrouwen weer leidend zijn” aldus Coenen in NRC Handelsblad. Al jaren is abortus een belangrijk onderwerp van debat in de politiek, maar nu is er dus duidelijkheid. De bedenktermijn is officieel verleden tijd.
Seksuele bevrijding
Ook anticonceptie blijft onderwerp van discussie, zowel binnen als buiten de politiek. De komst van de pil begin jaren ‘60 luidde een nieuw tijdperk in voor vrouwen (én mannen). In tegenstelling tot ‘vóór het zingen de kerk uit’ of gedeeltelijke onthouding van seks, kreeg men een betrouwbaar voorbehoedsmiddel in handen. Het was de ultieme vorm van (seksuele) vrijheid. Toch klonken er in de jaren ’70 ook de nodige tegengeluiden toen er serieuze bijwerkingen (verhoogde bloeddruk, gewichtstoename, libidoverlies) aan het licht kwamen. Dit leidde tot felle kritiek, vooral van vrouwenbewegingen: het is vrouwenonderdrukking in een doordrukstrip. De zoektocht naar een mannelijk equivalent was geboren. De helft van jonge mannen staat open voor een mannenpil, blijkt uit een recent onderzoek van 3Vraagt. Het duurt alleen nog wel even voordat die op de markt komt. Tot die tijd zullen voorbehoedsmiddelen (exclusief condooms) in de toekomst weer beschikbaar zijn voor álle vrouwen, ongeacht hun financiële situatie of leeftijd.
Baas in eigen Body
De (vrouwelijke) seksualiteit heeft dus een enorme vlucht genomen sinds de seksuele revolutie van de jaren ’60 en ’70, met de introductie van de pil als symbolisch begin. Toch krijgen vrouwen nog steeds kritiek wanneer ze hun eigen seksualiteit omarmen, uitdragen en gebruiken. Denk aan seksuoloog en relatietherapeut Kaat Bollen, die in januari 2021 haar titel moest inleveren nadat ze té sexy was bevonden. Een (mannelijke!) collega nam blijkbaar zoveel aanstoot aan haar instagramfoto’s en optreden in een burlesque-show, dat hij zijn beklag deed bij de Belgische Psychologencommissie.
In de serie ‘Van wie is het vrouwenlichaam’ spreken verschillende wetenschappers over vrouwelijke seksualiteit, hoe vrouwen zich staande houden in een wereld die gemaakt is door en voor mannen en de schoonheidsidealen door de jaren heen. Want het is wel duidelijk dat de boodschap van de Dolle Mina’s vandaag de dag nog steeds relevant is. Zelfs na jaren van emancipatie, is het vrouwenlichaam nog steeds een strijdtoneel.
