Iemand die miljoenen euro's betaalt uit liefdadigheid kom je niet snel tegen in Nederland. Het grootste terugkerende inzamelingsevenement in Nederland, Serious Request van 3FM, bracht in 2018 bijvoorbeeld ‘maar’ 1.3 miljoen euro op. Over een heel jaar gezien komen we met z’n allen een stuk verder: 90% van Nederlandse huishoudens doneert minstens een keer per jaar aan een goed doel. In totaal schenken we daarmee jaarlijks 2.5 miljard euro aan goede doelen per jaar. Dat is gemiddeld zo’n €147,- per Nederlander. Met donaties van bedrijven erbij komt dit bedrag op 4.5 miljard euro. Ten slotte leveren goede doelen-loterijen, overigens een klassiek Nederlands concept, liefdadigheidsorganisaties jaarlijks 500 miljoen op.
Impact
Het kiezen van een goed doel om aan te doneren kan moeilijk zijn. Want hoe kies je tussen het steunen van kankeronderzoek, het tegengaan van malaria of de opvang van vluchtelingen? Kijk naar effectiviteit, is het advies dat econoom dr. Kellie Liket (EUR) geeft. Want hoewel veel goede doelen oprechte intenties en mooie ideeën hebben, hebben ze lang niet altijd evenveel impact.
Om te zien welk goed doel wél effectief is, kan je volgens Liket kijken naar drie factoren. De eerste factor is het probleemgebied waar de organisatie zich op focust: e.g. doneren aan een daklozenopvang heeft vaak minder impact op de lange termijn dan doneren aan ondersteuning voor ontwikkelingsgebieden. De tweede factor is de geopperde oplossing: hoe wordt het probleem aangepakt en is dit effectief? Er zijn bijvoorbeeld veel organisaties die microkrediet verstrekken in ontwikkelingslanden, maar dit is lang niet zo positief als veel mensen denken. De derde en laatste factor is de organisatie zelf: wie gaat het aanpakken? En welke middelen worden hiervoor gebruikt? Als je met je donatie bijvoorbeeld voor voedsel wil zorgen in een hongerlijdend gebied, ben je als milieubewust persoon misschien niet aan het goede adres bij een goed doel dat blikvoedsel naar dit gebied vliegt. Een organisatie die middelen verschaft om lokaal beter voedsel te verbouwen zou dan een betere optie zijn.
Kritiek
Volgens Liket heeft je geld dus meer impact als je doneert met de drie bovenstaande factoren in je achterhoofd. Maar, omdat goede doelen voor veel mensen eerder een emotionele dan rationele betekenis hebben, valt Likets verhaal niet altijd in goede aarde. Zo was ze kritisch op de Ice Bucket Challenge – het internetfenomeen uit 2014 – omdat volgens haar de ALS-stichting per uitgegeven euro minder impact heeft dan andere goede doelen. Dat werd haar niet in dank afgenomen door een aantal ALS-patiënten en hun familieleden, vertelt Liket.
Daarnaast zijn er ook kritische wetenschappers, die zich afvragen hoe reëel het is om liefdadigheidsorganisaties met elkaar te vergelijken. Het Wereldnatuurfonds heeft namelijk op een hele andere manier impact dan de Nierstichting. Dit beseft Liket zich, maar ze stelt dat het verschil in impact van dit soort organisaties te groot is om ertussen te twijfelen: “Stel dat je met hetzelfde bedrag ofwel één zwerver in Nederland een jaar onderdak kan geven, ofwel honderd blinde kinderen in een ontwikkelingsland weer kan laten zien. Dat zal voor de meeste mensen geen dilemma zijn.”
