De dierentuin als ecosysteem

Een olifant die lusteloos voor zich uit staart in een veel te kleine ruimte. Slechts daar voor ons vermaak. Dat treurige beeld is in veel Nederlandse dierentuinen verleden tijd.
Leestijd 2 minuten — Ma 3 juli 2017

Dierentuin Burgers' Zoo opent 13 juli aanstaande het grootste overdekte mangrovebos ter wereld. In deze kraamkamer van de oceaan, waar vissen ongestoord groot kunnen worden, leeft de zeekoe in harmonie samen met onder andere krabben, schildpadden en vlinders. Dierentuinen als Burgers' Zoo en Artis bootsen zo goed mogelijk de natuur na en werken samen met wetenschappers om de natuurlijke habitat van hun inwoners te optimaliseren.

Dat wetenschap en dierentuin hand in hand kunnen gaan blijkt ook in Artis: de ARTIS-academie verzorgt lezingen in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam. De dieren zijn niet slechts in de dierentuin voor ons vermaak. Door ze te bestuderen in een zorgvuldig nagebootste omgeving heeft een bezoek aan de dierentuin ook educatieve voordelen voor de bezoekers. Daarnaast opende Artis recent het nieuwe olifantenverblijf waar de sociale dynamiek van olifanten een centrale rol heeft gekregen: er is meer ruimte en er zijn verrijkingselementen zoals een schuurboom, een modderpoel en rotsen waar de olifanten zich aan de hectiek van de dag kunnen onttrekken. Er is steeds meer aandacht voor het welzijn van dieren in dierentuinen. Maar maakt dat het opsluiten van dieren goed?

Ethici dr. Bernice Bovenkerk (WUR) en prof. dr. Jozef Keulartz (WUR) spraken in het Filosofisch Café over de rechtvaardiging van het houden van dieren in dierentuinen. Volgens velen zitten we midden in de6e massa-extinctie: ontbossing, gebruik van gifstoffen en verhoogde emissies zorgen voor een ongekend groot verlies van biodiversiteit in hoog tempo. De dierentuin lijkt een oplossing te kunnen zijn voor soortbehoud volgens Keulartz en daarmee moreel toelaatbaar. Daarnaast stelt hij dat veel dierentuinen een samenwerkingsverband aangaan om een natuurgebied te beschermen buiten de poorten van hun eigen dierentuin. Zo helpt Burgers' Zoo met het beschermen van de Mangrovebossen in Belize, Brazilië. Maar volgens Bovenkerk tast het houden van dieren in gevangenschap hun autonomie aan. Wat telt zwaarder?

Luister via deze link naar de audio-opname van Filosofisch Café over Dierendilemma's of lees het blog: De dierentuin exploitatie of conservatie?.