“Er zal altijd spanning blijven tussen wetenschappelijk publiceren en schrijven voor publiek”, stelde prof. Maarten Prak (Economische en Sociale Geschiedenis, UU) tijdens het Culturele Zondagen College. Maar beide zijn nodig. Er is een enorme belangstelling voor geschiedenis en daarnaast voorkomt het navelstaren als wetenschappers zich verdiepen in het algemeen publiek en de actualiteit blijven volgen.
Maar hoe zorg je (als wetenschapper) ervoor dat een boek of tekst toegankelijk is en boeiend blijft, zonder al teveel concessies te doen aan diepgang en onderbouwing? Het zit hem in de benadering: als wetenschapper doe je dat onpersoonlijk en vanuit het onderwerp, als schrijver moet je starten bij de beleving van je publiek. Prak, die als hoogleraar ook betrokken is bij projecten als de tv-serie over de Gouden eeuw en het nieuwe Rijksmuseum, gaf enkele tips.
Tips
Manier 1 – Bedenk wat de lezer verwacht (en niet wat de vakhistorici belangrijk vinden) en hang je verhaal daaraan op. Bij de Gouden Eeuw denk je aan tulpen, bekende schilders als Rembrandt of Vermeer, tolerantie en joods Amsterdam. Als je de belangstelling van de lezer hebt, kun je vervolgens bespreken wat jij belangrijk vindt als historicus.
Manier 2 – Doe als Geert Mak. Zorg voor personen in je verhaal waar de lezer zich mee kan identificeren. In De eeuw van mijn vader was dat de familie van Mak. Het is een leuke manier om een abstract onderwerp tastbaar te maken. Een persoon of gebeurtenis diende in Praks boek als opstapje naar algemene ontwikkelingen.
Manier 3 – Kies een eigen geluid (dus leer af wat je aan de universiteit leerde). Af en toe je mening geven mag, maar belangrijker nog is een toon te vinden waardoor de lezer het gevoel heeft dat hij een gesprekspartner heeft. De persoon van de schrijver mag doorklinken in het boek.
This is TV
Volgens de recensenten was Praks boek een voorbeeld van een boek dat verdieping bereikte, en tegelijkertijd het grote plaatje liet zien. Er kwam belangstelling om een tv-serie te maken. Maar hoe doe je dat zonder bewegend beeld? Voor tv geldt eens te meer dat mensen al enig aanknopingspunt moeten hebben. Daarmee kun je ze binnenlokken om daarna extra informatie te bieden. Wat helpt nog meer? Lees het in het digitale Studium Generale Magazine dat komende week uitkomt.
