Wetenschap in Hollywood: over de zin en onzin van wetenschap in films.
De kwestie vrije wil vs. determinisme is op dit moment erg 'hot', verschillende wetenschappelijke vakgebied buigen zich erover. De zoektocht naar antwoorden gaat verder dan de academische wereld en bereikte zelfs Hollywood. In de film Minority Report (2002) is het centrale thema 'de vrije wil vs. determinisme', maar verkent men ook de rol van de media en technologie. Het verhaal draait om John Anderton die op de vlucht is voor de politie. Hij wordt gezocht voor een moord, die hij in de toekomst gaat plegen, op iemand die hij niet kent. Losjes gebaseerd op het gelijknamige korte verhaal van Philip K. Dick, schetst regisseur Steven Spielberg het jaar 2054 vol technische snufjes en zonder moorden. Hoewel de film en gadgets futuristisch overkomen, blijkt dat Spielberg toentertijd een voorspellende blik had.
Precogs
De toekomstige wereld kent geen moord en doodslag, dit komt door de aanwezigheid van drie zogenaamde precogs, mutanten met proscopie, oftewel mensen die de toekomst kunnen voorspellen. Hun gave wordt gebruikt door een speciaal politieteam om moorden te voorkomen, en met succes. Wanneer de precogs voorspellen dat Anderton, hoofd van dit team, een man gaat vermoorden, slaat hij op de vlucht. Overtuigd van zijn eigen onschuld (hij zou zoiets nooit doen!) zoekt hij hulp bij een expert, die zegt dat de drie helderziende mutanten soms verschillende toekomsten zien. Als twee van de drie hetzelfde zien, wordt de derde afwijkende visie weggeschoven, dit is een minority report. Anderton ontvoert de precog die hij verdenkt van de minority report om haar gedachtes te hacken en zo de waarheid te achterhalen.
Futuristische technologie
Voordat de productie van de film begon nodigde Spielberg vijftien experts uit om na te denken over de technologieën die mogelijk ontwikkeld zijn in 2054. Dit waren computerexperts, biomedische onderzoekers en architecten. Door deze denktank bleek Minority Report zelf een voorspellende waarde te hebben; veel snufjes zijn werkelijkheid geworden, zoals de 3D-video's, multi-touch schermen, retina scans, elektrische auto's bestuurd door computers en persoonlijk advertenties. Spielberg zei hier zelf over: “I wanted all the toys to come true someday. I want there to be a transportation system that doesn't emit toxins into the atmosphere. And the newspaper that updates itself...“. Ook dit laatste bestaat al: 'robot reporters' die via algoritmes nieuwsberichten produceren, er komt geen journalist aan te pas. De regisseur stelt verder dat alles wat wij op internet doen wordt bijgehouden, en dat de inhoud hierdoor persoonlijker wordt maar onze privacy hierdoor in het geding komt.
De vrije wil
Dat Minority Report niet zomaar een science fictionfilm is, blijkt dus uit het feit dat de science verre van fiction is, maar ook het verhaal heeft een diepere filosofische lading. Het onderzoekt of zoiets bestaat als de vrije wil in een wereld waar de toekomst al vaststaat, wat tot een hoogtepunt komt als Anderton een pistool richt op de man die hij 'bestemd' is te vermoorden. De vraag is of hij zelf nog kan beslissen over zijn acties of dat die al vast staan. Zonder al te veel te verklappen over het einde van de film kun je stellen dat de film de vrije wil verdedigt, alhoewel niet alle filosofen het daar mee eens zijn. Ook bij Studium Generale verkennen we regelmatig het onderwerp, waarbij verschillende vakgebieden duidelijk uiteenlopende visies blijken te hebben. Zo gaf dr. Herman Philipse een lezing over neurowetenschappen en de vrije wil, waarin hij onder andere kritisch inging op het boek De vrije wil bestaat niet van cognitief neurowetenschapper dr. Victor Lamme. Dr. Thomas Müller zocht tijdens zijn lezing een consensus, naar een nieuwe benadering van de vrije wil vanuit filosofisch perspectief, die past binnen een natuurwetenschappelijk wereldbeeld. Als je meer basisbegrippen in de filosofie beter wil doorgronden met behulp van films, kan dat met het boek 'The Philosopher at the End of the Universe'. Ook met een bak popcorn in je hand kun je wijzer worden.
Bekijk hieronder de TEDtalk van één van de wetenschappelijke adviseurs van de film en uitvinder John Underkoffler over de user interface technologie.
Lees de andere blogs uit deze serie:
> DNA en epigenetica in Gattaca (24-03-2012)
> The Matrix (02-04-2012)
> Aliens (10-04-2012)
> Kunstmatige Intelligentie (23-04-2012)
> The Day After Tomorrow (10-05-2012)
> Contagion (11-06-2012)
> Minority Report (18-06-2012)
> Repo Men (27-06-2012)
> Prometheus (09-07-2012)
> The Machinist (30-07-2012)
> Armageddon (13-08-2012)
> The Hulk (05-09-2012)
