De DSM 5: een nieuwe ronde in de psychiatrie

DSM: zegen of vloek?
Leestijd 2 minuten — Ma 15 augustus 2011

De nieuwe Diagnostic Statistic Manual for Mental Disorders V, in het kort de DSM 5, komt eraan! Hoewel het handboek pas in 2013 verschijnt is er nu al reden tot ophef. De DSM bepaalt wie er ziek is en wie niet, wie er 'normaal' is en wie niet, en wie er medicijnen moet slikken en wie niet. Het is het enige officiële criterium in de handen van de psychiater om de mentale gezondheid van haar patiënt te bepalen. De DSM is zo een machtig instrument voor psychiaters, de farmaceutische industrie en potentiële patiënten. De DSM 4 was volgens sommigen de oorzaak van de explosieve toename van het aantal mensen met ADHD, depressies en bipolaire stoornissen. Een van de 'nieuwe' ziektes in de DSM 5 is de Disruptive Mood Dysregulation Disorder, oftewel DMDD. Terugkerende woedeuitbarstingen als reactie op normale stressfactoren zijn kenmerkend voor mensen die aan DMDD lijden. Wordt DMDD het nieuwe ADHD?

Een van de problemen met de DSM is volgens socioloog Allan Horwitz en psychiater Jerome Wakefield dat ze niet naar oorzaken kijkt maar alleen naar symptomen. Bovendien zijn haar criteria vaag en staan dezelfde symptomen vaak aangeschreven als kenmerk van verschillende door de DSM geclassificeerde ziektes. Iemand met ADHD zal al gauw óók aan DMDD (lijken te) lijden. Goed nieuws voor de farmaceutische industrie want bij ziektes horen medicijnen. Veel mensen zien medicalisering als een van de mogelijke oorzaken van de explosieve toename in ADHD-gevallen, zo legde Timo Bolt uit bij Studium Generale, en de kans bestaat dat er met DMDD hetzelfde gaat gebeuren.

Prof. dr. Damiaan Denys benadrukt in De Volkskrant (13-08-2011) dat niet alleen de farmaceutische industrie hier belang bij heeft, maar ook de burger ziet dit lang niet als een slechte ontwikkeling. Hij schrijft: 'Zoals we de illusie van veiligheid kopen met Volkswagen, van blijdschap met Coca-Cola, van familiale gezelligheid met Unox, van verleiding met Axe, zo kopen we de illusie van psychisch heil met psychiatrie.' Hoe meer het domein van de psychiatrie uitdijt, hoe meer gedrag en persoonlijkheidskenmerken we als ziekte kunnen bestempelen. Het gevolg hiervan is een gevoel van verlies aan controle maar ook aan verantwoordelijkheid. Allen Frances, voorzitter van de onderzoeksgroep die de DSM samenstelde waarschuwt hiervoor in de LA Times. Maar worden de criteria in de DSM té streng, dan loop je het risico dat psychisch hulpbehoevende mensen genegeerd worden. De DSM 4 leek de balans hiertussen al wat verloren te hebben. Is de DSM 5 definitief haar evenwicht kwijt?

Timo Bolt sprak in de lunchlezingen Broodje brein over ADHD en het verlangen naar diagnose. Prof. dr. Damiaan Denys sprak bij Studium Generale in de serie Encyclopedie van de angst over angst als psychische stoornis.