"We mogen best creatiever nadenken over hoe we de wereld vooruit kunnen helpen, en hoe dat met ons eigen goede leven kan matchen."
Welzijn gaat niet alleen over gezondheid, maar ook over een goed leven in bredere zin. Maar hoe vind je uit wat jouw rol is in het grotere geheel? Soms kun je je als individu nietig voelen bij alles wat er in de wereld gebeurt. Kan de filosofie een uitkomst bieden? Politiek filosoof Jos Philips, docent ethiek aan de Universiteit Utrecht, vertelt over de inspirerende filosofe Iris Young. Hoe kan haar werk ons helpen om op een nieuwe manier na te denken over onze rol in de wereld? Jos is ook benieuwd naar jouw inzichten. Laat een berichtje achter voor hem achter onderaan de pagina.
Jos, jij houdt je al zo'n twintig jaar bezig met bezig met sociale rechtvaardigheid. Wat trok jou daarin aan?
"Dat is een goede vraag. Ik denk dat dat deels voortkwam vanuit religie. Vanuit mijn katholieke opvoeding kreeg ik sterk het idee dat ik iets moest veranderen aan de wereld en ik zag dat ook als een soort verplichting. Bij veel studenten op dit moment zie ik ook een, in bepaalde opzichten vergelijkbare, grote drive en ook wel druk om dingen te willen veranderen."
En jij belandde uiteindelijk in de filosofie?
"In het begin dacht ik echt een verschil te kunnen maken door dingen zorgvuldig uit te denken en op te schrijven. Na een tijd word je wat dat betreft iets minder optimistisch. En verandering gaat langzaam. Maar ik hoop dat academische filosofen denkbijdragen kunnen leveren waar anderen weer iets mee kunnen. Dat is wel een bescheidenere rol dan de rol die ik voor me zag toen ik jonger was."
Kun je een filosoof noemen die je inspireert in het denken daarover?
"Ik vind het denken van Amerikaans filosoof en politicoloog Iris Young daarover heel mooi. Zij kwam met het 'social connection model', waarin mensen de verantwoordelijkheid delen om samen structurele onrechtvaardigheden aan te pakken. We zitten allemaal in een wereldwijd netwerk dat ook onrechtvaardigheden voortbrengt of in stand houdt – armoede, onderdrukking, klimaatverandering. Maar we hebben ook allemaal iets eigens bij te dragen, niet in ons eentje, maar in samenwerking met anderen. De een heeft overtuigingskracht, een ander creatieve ideeën, weer een ander financiële middelen. Als we op zo'n manier nadenken kunnen we vooruitkomen."
"Iedereen weet dat we ons afval moeten scheiden en dat we beter niet het vliegtuig naar Zuid-Spanje nemen. Dat is heel belangrijk, maar het is tegelijk belangrijk om te proberen samen meer ideeën te krijgen over hoe we onze verantwoordelijkheid kunnen nemen, hoe we samen de schouders eronder kunnen zetten."
"Een inspiratie voor Young is het werk van Hannah Arendt, die erop wijst dat wij allemaal samen de geschiedenis van de wereld schrijven. Politiek is volgens Arendt te belangrijk om over te laten aan alleen beroepspolitici. De geschiedenis wordt gemaakt door ons allemaal, niet alleen als consumenten of als brave burgers die de regels volgen, maar door er samen vorm aan te geven vanuit echte betrokkenheid."
"Young leert mij, dat we best creatiever na mogen denken over hoe we de wereld vooruit kunnen helpen, en ook ons eigen goede leven, en hoe dat elkaar soms kan versterken."
