Marcel Minnaert schreef in De natuurkunde van 't vrije veld: "Eén der mooiste haloverschijnselen! Vrij dikwijls waar te nemen, vooral bij aankomende noordwesterbuien."
Een circumzenitale boog ziet eruit als een kleurrijke smiley hoog in de lucht, of als een omgekeerde regenboog. Deze boog komt regelmatig voor, maar toch valt hij niet vaak op. Dat komt doordat de boog vrijwel recht boven je hoofd staat. Oktober is een perfecte maand om de circumzenitale boog te zien, omdat de zon lager dan 32 graden boven de horizon moet staan. En dat is in Nederland in oktober bijna de hele maand het geval, ook midden op de dag. Meteoroloog Günther Können zegt erover in de NRC: „Het is helemaal geen zeldzaam verschijnsel, maar wordt zelden waargenomen omdat het zich zo hoog aan de hemel voordoet. De meeste mensen kijken niet zo steil omhoog.” (Reken het na: wie de blik nooit hoger wendt dan 50 graden mist bijna 25 procent van de hemelkoepel).
Net zoals alle haloverschijnselen vindt de circumzenitale boog zijn oorsprong in hoge, dunne bewolking zoals cirrus en cirrostratus die ijskristallen bevatten. De ijskristallen die de vorm hebben van een zeshoekig plaatje zorgen voor het breken van de kleuren. Het rood zit altijd aan de onderkant van de smiley, en het blauw aan de bovenkant, binnenin.
Je kunt met een leuk experimentje ook zelf je eigen circumzenitale boog maken. Daarvoor moet je een cilindervormig glas (longdrink) vol water op de vensterbank zetten als de zon een beetje laag staat. Als de zon op je glas valt dan zie je de zelfgemaakte circumzenitale boog op de vloer. ’s Ochtends lukt het met een raam op het oosten of zuiden, en in de middag heb je een raam nodig op het zuiden of westen.
De Utrechtse hoogleraar Marcel Minnaert schreef 80 jaar geleden al over de natuurkunde achter dit fenomeen.
Lees meer (lemma 135)